Бі́сер. Рус. би́сер, укр. біс́ер, би́сер. Ва ўсх.-слав. мовах — запазычанне з ц.-слав. бисьръ, якое ўзята з цюрк. büsrä < араб. busra ’фальшывы жэмчуг’. Бернекер, 58; Праабражэнскі, 1, 26; Локач, 30; Слаўскі, 1, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ге́тман ’гетман’ (БРС), ст.-бел. гетманъ (з XVI ст., Булыка, Запазыч.). Рус. ге́тман. укр. ге́тьман. Запазычанне з польск. hetman, а гэта з с.-ням. дыял. häuptmann. Фасмер, 1, 403; вельмі падрабязна Слаўскі, 1, 419.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Густ ’густ’ (БРС, Нас., Касп.). Укр. густ ’тс’. Запазычанне з польск. gust ’густ’, а гэта з лац. gustus. Гл. Слаўскі, 1, 380; Кюнэ, Poln., 59. Насовіч меркаваў, што гэта непасрэднае запазычанне з лац. gustus.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дасто́йны ’дастойны’ (БРС). Рус. досто́йный, укр. досто́йний, польск. dostojny, чэш. důstojný, балг. досто́ен і г. д. Прасл. *dostojьnъ ’тс’ — утварэнне ад слав. *dostojь ’годнасць’ (гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 85–86; Слаўскі, 1, 157).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каба́лніца, кабалныця ’гадалка на картах’ (Нар. лекс.), кабальніца ’тс’ (Федар., 2, 113). Утворана ад кабала ’варажба на картах’, якое як і зах.-укр. кабала ’тс’, запазычана з польск. kabała ’тс’, гл. Слаўскі, 2, 8.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кру́жка ’кубак’ (З нар. сл., Сл. паўн.-зах., Дразд.). Запазычанне з с.-н.-ням. krus ’тс’. Праз польск. kruż, krużek ’збан, збанок’ — ст.-рус. кружька, рус. кружка, укр. кружка, бел. кружка (Слаўскі, 3, 186).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лопян ’лопух павуціністы, Arctium (L.) tomentosum Mill.’ (брэсц., Кіс.). Запазычана з польск. łopian ’лопух вялікі, Arctium lappa’, якое з прасл. lopěnъ < і.-е. *lō̆p‑/*lē̆p‑ ’аб нечым шырокім і плоскім’ (Слаўскі, 5, 199–201).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Люфа ’ствол’, ’частка ружжа і снарада’ (Бес.). Запазычана праз польск. мову (дзе lufa ’тс’) з ням. Lauf ’ствол’, ’бег’ — уласна ствол надае кірунак (= бег), палёт снарада (Слаўскі, 4, 372; Чартко, Бел. лінгв. зб., 151).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляжбе́ль ’гультай’ (лях., Сл. ПЗБ). Да прасл. ležьba (гл. Трубачоў, Эт. сл., 14, 167). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ель (аб ім гл. Слаўскі, SP, 1, 108; Сцяцко, Афікс. наз., 151–152). Параўн. таксама лажме́й.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляндры́нка, ляндры́нкі ’цукеркі — ледзянцы’ (астрав., Сцяшк. Сл.; брасл., Сл. ПЗБ; драг., КЭС). Запазычана з польск. landrynka, landrynki, landryny, якія ўзыходзяць да прозвішча Ландрин, уладальніка цукеркавай фабрыкі ў Расіі ў XIX ст. (Слаўскі, 4, 46).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)