неадушаўлёны, ‑ая, ‑ае.
Які не адносіцца да свету жывых істот; нежывы. Неадушаўлёны прадмет. // У граматыцы — які адносіцца да катэгорыі назоўнікаў, што абазначаюць розныя з’явы рэчаіснасці, нежывыя прадметы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
татэ́м, ‑а, м.
Пэўны від жывёл, раслін ці які‑н. прадмет нежывой прыроды, што служыць аб’ектам рэлігійнага пакланення. // Герб племені з відарысам такой жывёлы, расліны і пад.
[Англ. totem з мовы паўночнаамерыканскіх індзейцаў.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экспана́т, ‑а, М ‑наце, м.
Прадмет, які выстаўляецца ў музеі або на выстаўцы для агляду. Па рашэнню абкома.. [Міна Азаравіч] разам з экспанатамі музея эвакуіраваўся ў самым пачатку .. [вайны]. Шамякін.
[Ад лац. exponatus — выстаўлены напаказ.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жгут, -а́, М жгуце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Эластычная гумавая трубка, бінт або іншы прадмет для перавязвання канечнасці, каб спыніць кровацячэнне.
Налажыць ж.
2. Туга скручаны кавалак тканіны, пучок саломы і пад.
Саламяны ж.
|| памянш. жгу́цік, -а, мн. -і, -аў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адро́зненне, -я, н.
1. Непадобнасць, розніца паміж кім-, чым-н., рыса, асаблівасць, якая робіць адметнымі прадмет, з’яву ад іншага прадмета, іншай з’явы.
Істотнае а.
Дыялектныя адрозненні.
2. Ужыв. ў некаторых выразах для абазначэння ўзнагароды, заахвочвання якой-н. дзейнасці.
Знакі адрознення (пра ордэны, медалі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фу́тра, -а, н.
1. Валасяное покрыва на целе жывёлы; шэрсць.
2. Вырабленая шкура пушнога звера, а таксама гэтыя шкуры як прадмет гандлю, вытворчасці.
Ф. вавёркі.
Гандляваць футрам.
3. Зімовая вопратка з вырабленых шкур пушнога звера.
|| прым. фу́травы, -ая, -ае і футро́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мі́ма.
1. прысл. Не спыняючыся, не затрымліваючыся або блізка, побач.
Ехаць м.
2. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: указвае на прадмет, асобу, каля якіх адбываецца рух.
Страляць м. цэлі.
◊
Прапусціць міма вушэй (разм.) — не звярнуць увагі на тое, пра што гавораць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наўсця́ж, прысл. і прыназ. (разм.).
1. прысл. Ва ўсю даўжыню чаго-н.
Н. кладуцца пракосы.
2. прысл. Ва ўсіх напрамках, навокал.
Н. праляглі дарогі.
3. прыназ. з Р. Ужыв. пры ўказанні на прадмет, уздоўж якога што-н. размяшчаецца, рухаецца.
Ісці н. дарогі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праду́кт, -у, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
1. Прадмет як вынік чалавечай працы (апрацоўкі, перапрацоўкі, даследавання і пад.).
П. абмену.
Манаграфія — п. шматгадовай працы.
Прадукты хімічнай перапрацоўкі дрэва.
2. перан. Вынік, гістарычнае параджэнне чаго-н. (кніжн.).
Мова — п. гістарычнага развіцця грамадства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рэліквія ’прадмет рэлігійнага пакланення’ (ТСБМ). Ст.-бел. реликвия ’мошчы святых’ < ст.-польск. relikvija < лац. reliquiae ’рэшткі; парэшткі’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)