смалаку́рня, ‑і, ж.

Смалакурнае прадпрыемства. Сосны вакол смалакурняў стаялі чорныя, нібы асмаленыя агнём. Хомчанка. Моцны, густы пах смаляных карчоў, жывіцы, настой дзёгцю, шкіпінару плавалі ў паветры над борам, над смалакурняй. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цмо́канне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. цмокаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. У цемры перад.. [егерам] нешта сапло і ўздыхала, нібы цеста ў дзяжы. Чулася нейкае цмоканне і бурчанне. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шалпатлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і шалпаткі. Чайка тым часам вырашыла адпачыць, — сышла на павароце са стрыжня і асцярожненька, ціха, нібы нават хітра ткнулася носам у шалпатлівы гушчар трысця. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гру́дзіцца, ‑дзіцца; незак.

Разм. Размяшчацца грудай, кучай. [Мяшкі] грудзіліся адзін на другім, нібы кінутыя да часу. Пестрак. // Збірацца ў шчыльны натоўп; скучвацца. Вакол стала грудзілася з дзесятак чалавек, якія запісвалі свае мандаты. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грыма́са, ‑ы, ж.

Наўмыснае або міжвольнае скрыўленне рысаў твару; міна. Строіць грымасы. □ Застаўшыся адзін, Кузьма Кузьміч страціў незалежна рашучы выраз, і яго твар, нібы ад зубнога болю, зморшчыўся ў пакутлівай грымасе. Быкаў.

[Фр. grimace.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

варчако́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які мае адносіны да варчака. Хвіліны праз тры.. [Шайдоб] ужо ішоў побач з Саўкам і, нібы малады варчаковы конік, раз-пораз забягаў яму наперад і спіхваў са сцежкі. Федасеенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абве́трыць, ‑рыць; безас. зак.

Пакінуць на паверхні чаго‑н. сляды ўздзеяння (пра вецер). // Зрабіць цёмным, шурпатым, агрубелым (пра скуру на твары, руках, нагах). [Твар] нібы абветрыла ранняй сонечнай вясной на адкрытай машыне. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

захілі́ць, ‑хілю, ‑хіліш, ‑хіліць; зак., каго-што.

Разм. Засланіць, загарадзіць чым‑н. Нахіліць твар рукамі. □ Змрок, нібы аканіцамі, захіліў вокны, у хаце зрабілася цёмна. Чарот. [Жанчына] рухава ўстала, сваёй постаццю захіліла акно. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касцяне́ць, ‑ее; незак.

Ператварацца ў косць, станавіцца косцю. Рогі касцянеюць. Храсткі касцянеюць. // перан. Крэпнуць, дзеравянець ад холаду. Нібы ў клешчы, браў мароз у свае абдымкі .. [Надзіна] худзенькае цела. Ногі ўжо пачыналі касцянець. Бураўкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натру́джаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад натрудзіць.

2. у знач. прым. Стомлены, прыведзены ў хваравіты стан (працай, хадой і пад.). Натруджанае цела ныла.., а час цягнуўся доўга, нібы вечнасць. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)