пае́сці, пае́м, паясі́ пае́сць; паядзі́м, паясце́, паяду́ць; пае́ў, -е́ла; пае́ш; пае́дзены; зак.
1. гл. есці.
2. чаго і без дап. З’есці трохі.
П. перад дарогай.
3. каго-што. З’есці без астатку.
Вусень паеў усё лісце.
4. што. Сапсаваць, грызучы, кусаючы.
Шашаль паеў дрэва.
|| незак. паяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; размёў, -мяла́, -мяло́; -мяці́; -ме́цены; зак., каго-што.
1. Метучы, расчысціць што-н. (ад чаго-н.).
Р. снег.
Ветрам размяло (безас.) сухое лісце.
2. перан. Разагнаць, раскідаць.
Вайна размяла́ нас па свеце.
3. перан. Расхапаць, разабраць.
Р. тавары за адзін дзень.
|| незак. размята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змярцве́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які страціў адчувальнасць, стаў мёртвым (пра клеткі, тканкі, часткі цела). Змярцвелыя тканкі. Змярцвелая рука. / Пра расліны, лісце. Змярцвелае лісце на дрэвах.
2. перан. Нерухомы, застылы, пазбаўлены жыцця. Кірыла быў хваравіты, на дзіва непрыгожы хлопец, са змярцвелым худым тварам. Лупсякоў. Хвіліну .. [хлопчык] стаяў змярцвелы, трываючы востры і няспынны звон у вушах. Быкаў. // Апусцелы, заціхлы. Бялявыя зімовыя хмары нізка навіслі над змярцвелаю зямлёю. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Льніца лясная ’зарніца звычайная, лянок, Linaria vulgaris Mill.’ (Кіс.). Да лён (гл.). Матывацыя: лісце гэтай расліны, падобнае да лісця льну. Аналагічна чэш. len Matky Boží, ням. unser Frauen Flachs.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́гра, ‑ы, ж.
Густа-чырвоны, пурпуровы колер. На ніцях белай павуціны Прывозяць восень павучкі. Яе красёнцы, чаўначкі У моры лесу мільганулі І лісце ў багру апранулі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
казяльцо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да казяльцу. Казяльцовае лісце.
2. у знач. наз. казяльцо́выя, ‑ых. Сямейства раслін, да якога адносяцца казялец, кураслеп, пралеска і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паабраза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Абрэзаць усё, многае. Паабразаць вяроўкі. □ Усё тут было прыбрана, дагледжана. На яблынях паабразалі сухія галіны, сабралі ў кучы мінулагодняе лісце. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абхваста́ць сов., разг. (ударяя чем-л. гибким, заставить отвалиться) оби́ть; обколоти́ть;
а. пу́гай лі́сце з куста́ — оби́ть кнуто́м ли́стья с куста́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сашчы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Шчыпкамі сарваць, абарваць што‑н. Сашчыкаць лісце. // Шчыкаючы, звесці на нішто. Яўген Мікалаевіч, бывае, забудзецца і сашчыкае, з’есць нішчымны хлеб. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хру́мстанне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. хрумстаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Карова прагна хапала капуснае лісце, з хрумстаннем згрызала храпкі і ісці дамоў не хацела. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)