шчаслі́вы
1. счастли́вый;
~вае жыццё — счастли́вая жизнь;
~выя слёзы — счастли́вые слёзы;
2. (исключительно приятный) счастли́вый; блаже́нный;
ш. мо́мант — счастли́вый (блаже́нный) миг;
3. (приносящий счастье) счастли́вый, уда́чный;
~вая ду́мка — счастли́вая мысль;
ш. дзень — счастли́вый день;
4. (успешный) счастли́вый, благополу́чный, благоприя́тный;
ш. кане́ц — счастли́вый (благополу́чный, благоприя́тный) коне́ц;
5. (которому везёт) счастли́вый, уда́чливый;
ш. хлапчы́на — счастли́вый (уда́чливый) паренёк;
◊ ~вай даро́гі! — счастли́вого пути́!;
нарадзі́цца пад ~вай зо́ркай — роди́ться под счастли́вой звездо́й;
~выя на час не зважа́юць — погов. счастли́вые часо́в не наблюда́ют
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
носи́ться
1. насі́цца; (бегать) бе́гаць, го́йсаць; (летать) лята́ць, лётаць; (гоняться) ганя́цца; (кружиться) кружы́цца; (ходить) хадзі́ць;
де́ти но́сятся по двору́ дзе́ці но́сяцца (бе́гаюць) па двары́;
над о́зером но́сятся ла́сточки над во́зерам лята́юць (лётаюць) ла́стаўкі;
в во́здухе но́сятся снежи́нки у паве́тры лята́юць (лётаюць, кру́жацца) сняжы́нкі;
це́лый день носи́лся по го́роду цэ́лы дзень бе́гаў (го́йсаў) па го́радзе;
2. страд. насі́цца;
◊
но́сится как ку́рица с яйцо́м погов. но́сіцца як ду́рань з пі́санай то́рбай (як кот з селядцо́м);
носи́ться с мы́слью насі́цца з ду́мкай;
но́сятся слу́хи хо́дзяць чу́ткі (пагало́скі, по́галаскі).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
като́ры мест.
1. вопр. и относ. кото́рый;
к. табе́ год? — кото́рый тебе́ год?;
~рая гадзі́на? — кото́рый час?;
к. раз вы гэта ро́біце? — кото́рый раз вы это́ де́лаете?;
ты́я, ~рыя працава́лі ў ле́се — те, кото́рые рабо́тали в лесу́;
2. неопр. (не первый) кото́рый;
к. дзень яго́ ўжо чака́ем — кото́рый день его́ уже́ ждём;
к. раз табе́ гавару́ — кото́рый раз тебе́ говорю́;
3. неопр., разг. (некоторые, иные) кото́рый;
~рыя ўжо прые́халі, а ~рыя яшчэ́ ў даро́зе — кото́рые уже́ прие́хали, а кото́рые ещё в пути́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзве́ры ед. нет дверь ж.;
○ глухі́я дз. — глуха́я дверь;
ца́рскія дз. — церк. ца́рские врата́;
◊ палі́тыка адчы́неных дзвярэ́й — поли́тика откры́тых двере́й;
лама́цца (бі́цца) у адчы́неныя дз. — ломи́ться в откры́тую дверь;
дзень адчы́неных дзвярэ́й — день откры́тых двере́й;
пры зачы́неных дзвяра́х — при закры́тых дверя́х;
паказа́ць на дз. — (каму) показа́ть (указа́ть) на дверь (кому);
дз. ў дз. — дверь в дверь;
сту́кацца ў дз. — стуча́ться в дверь;
зачыні́ць дз. — (перад кім) закры́ть дверь (перед кем);
бра́знуць дзвяра́мі — хло́пнуть две́рью;
дз. не стыка́юцца — дверь не закрыва́ется
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прапусці́ць сов.
1. в разн. знач. пропусти́ть;
п. у парк — пропусти́ть в парк;
папе́ра ~ці́ла чарні́ла — бума́га пропусти́ла черни́ла;
стало́вая за дзень ~ці́ла чаты́рыста наве́двальнікаў — столо́вая за день пропусти́ла четы́реста посети́телей;
п. сту́жку праз кальцо́ — пропусти́ть ле́нту че́рез кольцо́;
п. дзяце́й упе́рад — пропусти́ть дете́й вперёд;
п. уро́к — пропусти́ть уро́к;
п. ча́рку — пропусти́ть рю́мку;
2. пропусти́ть, опусти́ть;
п. падрабя́знасці — пропусти́ть (опусти́ть) подро́бности;
3. (не воспользоваться чем-л.) пропусти́ть, упусти́ть;
п. зру́чны мо́мант — пропусти́ть (упусти́ть) удо́бный моме́нт;
◊ п. мі́ма вушэ́й — пропусти́ть ми́мо уше́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́брый в разн. знач. до́бры;
до́брые глаза́ до́брыя во́чы;
до́брое де́ло до́брая спра́ва;
до́брые изве́стия до́брыя ве́сткі;
до́брый знако́мый до́бры знаёмы;
лю́ди до́брые уст., нар.-поэт. лю́дзі до́брыя;
оста́вить о себе́ до́брую па́мять разг. пакі́нуць аб сабе́ до́брую па́мяць;
до́брое у́тро до́брай ра́ніцы;
до́брый день до́бры дзень;
до́брой но́чи дабра́нач, до́брай но́чы;
бюро́ до́брых услу́г бюро́ до́брых паслу́г;
◊
лю́ди до́брой во́ли лю́дзі до́брай во́лі;
будь добр будзь ла́ска́вы, зрабі́ ла́ску;
бу́дьте добры́ бу́дзьце ла́ска́вы, зрабі́це ла́ску;
чего́ до́брого чаго́ до́брага;
до́брый ге́ний до́бры ге́ній;
в до́брый час у до́бры час.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сей мест., уст., м. гэ́ты (род. гэ́тага, дат. гэ́таму, вин. гэ́ты, гэ́тага, твор., предл. гэ́тым); ж. гэ́та (род., дат., предл. гэ́тай, вин. гэ́ту, твор. гэ́тай, гэ́таю); ср. гэ́та (род. гэ́тага, дат. гэ́таму, вин. гэ́та, твор., предл. гэ́тым); мн. гэ́тыя (род., предл. гэ́тых, дат. гэ́тым, вин. гэ́тыя, гэ́тых, твор. гэ́тымі);
◊
за сим уст. за тым;
от сих до сих шутл. адсю́ль дасю́ль;
сию́ мину́ту, сию́ секу́нду за́раз, за́раз жа;
до сей поры́ дагэ́туль, да гэ́тай пары́, да гэ́тага ча́су;
по сей день па гэ́ты дзень;
при сём препровожда́ется офиц. пры гэ́тым адпраўля́ецца (пасыла́ецца, накіро́ўваецца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пэ́ўны
1. (заслуживающий доверия) надёжный; достове́рный;
~ныя лю́дзі — надёжные лю́ди;
~ныя крыні́цы — надёжные (достове́рные) исто́чники;
2. ве́рный, надёжный;
п. прыста́нак — ве́рная (надёжная) при́стань;
3. (установленный) определённый;
прызна́чыць п. дзень сустрэ́чы — назна́чить определённый день встре́чи;
праз п. час — че́рез определённое вре́мя;
4. (безусловный) определённый;
мець п. по́спех — име́ть определённый успе́х;
5. твёрдый, ве́рный;
ісці́ ~нымі кро́камі — идти́ твёрдыми (ве́рными) шага́ми;
6. грам. определённый;
п. арты́кль — определённый арти́кль;
◊ да ~най ступе́ні — до изве́стной сте́пени;
у ~ным сэ́нсе — в не́котором (изве́стном) смы́сле;
у ~най ме́ры — в не́которой сте́пени;
у ~ных вы́падках — в изве́стных слу́чаях
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цень, род. це́ню м., в разн. знач. тень ж.;
ц. ад дрэ́ва — тень от де́рева;
адпачы́ць у цяні́ — отдохну́ть в тени́;
па тва́ры прамільгну́ў ц. неспако́ю — на лице́ промелькну́ла тень беспоко́йства;
ні це́ню сумне́ння — ни те́ни сомне́ния;
у ле́се мільгану́ў цень не́йкага зве́ра — в лесу́ мелькну́ла тень како́го-то зве́ря;
не чалаве́к, а цень — не челове́к, а тень;
◊ хадзі́ць як ц. — (за кім) ходи́ть как тень (за кем);
кі́нуць ц. — (на каго) бро́сить тень (на кого);
у цяні́ — в тени́;
наве́сці ц. на я́сны дзень — навести́ тень на плете́нь (на я́сный день)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бли́зкий
1. в разн. знач. блі́зкі;
бли́зкий к о́бмороку блі́зкі да непрыто́мнасці;
бли́зкое родство́ блі́зкае свая́цтва, блі́зкая ро́днасць;
бо́лее бли́зкий больш блі́зкі, бліжэ́йшы;
са́мый бли́зкий друг са́мы блі́зкі ся́бар;
пе́рвые снежи́нки — ве́стники бли́зкой зимы́ пе́ршыя сняжы́нкі — вестуны́ блі́зкай зімы́;
журнали́ст, бли́зкий к прави́тельственным круга́м журналі́ст, блі́зкі да ўра́давых ко́лаў;
2. бли́зкие мн., сущ. блі́зкія, -кіх;
в кругу́ свои́х бли́зких сяро́д сваі́х блі́зкіх;
3. (в знач. сказуемого переводится наречием) блі́зка;
бли́зок день блі́зка дзень;
◊
быть в бли́зких отноше́ниях с кем быць у блі́зкіх адно́сінах з кім;
не бли́зкий свет не блі́зкі свет;
бли́зок ло́коть, да не уку́сишь блі́зка ло́каць, ды не ўку́сіш;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)