шыро́кі, -ая, -ае.
1. Вялікі ў папярочніку.
Шырокая вуліца.
Шырока (прысл.) раскрыць вочы (таксама перан.: здзівіцца).
2. Пра адзенне: прасторны.
Куртка шырокая ў плячах.
3. Які займае сабой вялікую прастору, мае вялікую працягласць.
Шырокія стэпы.
Наступаць шырокім фронтам.
4. Размашысты, свабодны.
Ш. крок.
Ш. жэст (перан.: пра высакародны ўчынак са знешняга боку).
5. перан. Вялікі па колькасці, ступені, ахопу, размаху і пад., масавы.
Шырокая сетка школ.
Шырокія паўнамоцтвы.
Тавары шырокага ўжытку.
6. перан. Вялікі, неабмежаваны, разнастайны на выбар.
Шырокая начытанасць.
Шырокая праграма навуковых даследаванняў.
У шырокім сэнсе слова (у самым агульным разуменні).
7. перан. Не абмежаваны ў праяўленні, выяўленні чаго-н., з размахам.
◊
Жыць на шырокую нагу — багата, раскошна.
Шырокая натура — пра шчодрага, адкрытага, таварыскага чалавека.
|| наз. шырыня́, -і, ж. (да 3—7 знач.) і шыро́касць, -і, ж. (да 7 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кірма́ш, -у́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Вялікі продаж тавараў, які праводзіцца ў пэўную пару года ў вызначаным месцы і часта звязаны з выстаўкай.
Вясенні Лейпцыгскі к.
2. перан. Шумнае, ажыўленае зборышча людзей (разм.).
|| прым. кірмашо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скрабо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.
1. Вострая лапатка для саскрэбвання чаго-н.
2. Вялікі шуфель з вострым краем для чэрпання грунту або якога-н. сыпкага матэрыялу.
С. аўтапагрузчыка.
|| прым. скрабко́вы, -ая, -ае (да 2 знач.).
С. транспарцёр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
невераго́дны, -ая, -ае.
1. Непраўдападобны, фантастычны.
Неверагодная гісторыя.
2. Надзвычай вялікі, значны; неймаверны.
Неверагодная хуткасць.
3. Які выклікае сумненні ў сваёй правільнасці.
Неверагодныя звесткі.
|| наз. невераго́днасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).
◊
Да неверагоднасці (разм.) — надзвычайна, вельмі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
на́гель, ‑я, м.
Спец. Вялікі металічны або драўляны гвозд, які выкарыстоўваецца для мацавання драўляных канструкцый.
[Ням. Nagel — цвік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
універса́м, ‑а, м.
Вялікі магазін з самаабслугоўваннем, які гандлюе прадуктовымі і непрадуктовымі таварамі паўсядзённага пошту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматво́пытны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікі, багаты вопыт. Цяжка гутарыць з гэтым шматвопытным чалавекам. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
князь м. князь;
○ вялі́кі к. — вели́кий князь;
◊ сей у гразь — бу́дзеш князь — посл. сей в грязь — бу́дешь князь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́рус, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
Умацаваны на мачце вялікі кавалак моцнай тканіны, якая надзімаецца ветрам і прыводзіць у рух судна.
Ісці на ўсіх парусах.
Падняць парусы (паставіць і разгарнуць парусы на судне).
|| прым. па́русны, -ая, -ае.
П. спорт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
то́ўсты, -ая, -ае.
1. Вялікі, значны ў аб’ёме, у абхваце, папярочным сячэнні.
Тоўстая бяроза.
Тоўстая вяроўка.
2. Які мае мажную, паўнацелую фігуру.
Т. чалавек.
3. Пра голас, гук: нізкі, густы.
|| наз. таўшчыня́, -і́, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)