ша́нец, ‑нца, м.

Часовае палявое ўмацаванне ў Расіі ў 17–19 стст.

[Польск. szaniec ад ням. Schanze.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрадрэна́ж, ‑у, м.

Асушэнне і ўмацаванне слабых грунтаў пры дапамозе электрычнай энергіі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэду́т, ‑а, М ‑дуце, м.

Уст. Палявое земляное ўмацаванне, акружанае валам і ровам.

[Фр. redoute.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ако́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Земляное ўмацаванне ў выглядзе выкапанага рова з насыпам, якое прыкрывае ад куль і асколкаў; траншэя.

Страляць з акопаў.

|| прым. ако́пны, -ая, -ае.

Акопная вайна (пазіцыйная; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэстаўра́цыя, -і, ж.

1. Аднаўленне і ўмацаванне старых ці пашкоджаных помнікаў мастацтва, гісторыі і культуры.

2. Аднаўленне ранейшага палітычнага ладу (кніжн.).

|| прым. рэстаўрацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.) і рэстаўра́тарскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Рэстаўрацыйная майстэрня.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ На́беражня ’папярочнае ўмацаванне паміж капылоў у caнях’ (рэч., Мат. Гом.). Відаць, да бėpae ’край’, што адлюстроўвае месца дэталі ў санях.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

блакга́уз, ‑а, м.

Палявое ўмацаванне (першапачаткова з бярвення) з байніцамі, якое прыстасавана для самастойнай кругавой абароны невялікага вайсковага падраздзялення.

[Ням. Blockhaus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ша́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. У Расіі ў 17—19 стст: часовае палявое чатырохвугольнае ўмацаванне; акоп.

2. Верагодная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.

Шанцы на поспех.

Не ўпусціць шанцу.

Апошні ш.

|| прым. ша́нцавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Ш. інструмент.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

засе́ка, ‑і, ДМ ‑сецы; Р мн. ‑сек; ж.

Штучнае ўмацаванне са ссечаных дрэў, звернутых верхавінамі ў бок непрыяцеля. Партызанскія засекі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

басма́цтва, ‑а, н.

Узброены контррэвалюцыйны нацыяналістычны рух у Сярэдняй Азіі ў перыяд барацьбы за ўмацаванне Савецкай улады, які набыў характар адкрытага палітычнага бандытызму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)