маніфеста́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
Масавае вулічнае шэсце для выражэння салідарнасці з чым-н. або пратэсту супраць чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карнава́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да карнавала. Карнавальнае шэсце. Карнавальны вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Працэ́сія ’ўрачыстае мнагалюднае шэсце’ (ТСБМ), ’хрэсны ход’ (Нас., Гарэц.). Крыніцай слова з’яўляецца лац. prōcēssīo ’рух наперад’ (Фасмер, 3, 386), але вызначыць, праз польскае ці рускае пасрэдніцтва было запазычана слова, цяжка (Гіст. лекс., 260). Відаць, у першым значэнні слова запазычана з рус. проце́ссия ’тс’, якое, у сваю чаргу, праз польск. procesja ’хрэсны ход, царкоўнае шэсце; шэсце, чарада’ ўзыходзіць да вышэйназванай лац. крыніцы (параўн. Фасмер, там жа), а ў другім — з польскай. Ст.-бел. процесия, процесыя, процессия, процессыя ’шэсце’ з польск. procesja < лац. prōcēssiō (Булыка, Запазыч., 269).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
працэ́сія, ‑і, ж.
Урачыстае мнагалюднае шэсце. Пахавальная працэсія. □ Па правым беразе ідзе ўздоўж ракі вясельная працэсія. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
картэ́ж, ‑у, м.
Урачыстае шэсце, выезд. Вясельны картэж. Жалобны картэж. □ Паказаўся ганаровы экскорт і картэж чорных бліскучых «Чаек». Карпаў.
[Фр. cortěge.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фа́кельны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да факела. Факельнае полымя. // З факелам (факеламі). Моладзь наладзіла факельнае шэсце да Дзвіны. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пара́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Урачысты агляд войск. Сягоння на Плошчы Чырвонай Святочны вайсковы парад. Аўрамчык. // Урачыстае шэсце (спартыўных, школьных і пад. арганізацый). Фізкультурны парад.
[Фр. parade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цырыманія́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да цырыманіялу. Цырыманіяльны парадак. // Які адбываецца згодна з цырыманіялам; урачысты. Цырыманіяльнае шэсце. □ Цырыманіяльным маршам праходзілі часці, артылерыйскага палка. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыркуля́ршчык, ‑а, м.
Рабочы, які абслугоўвае цыркулярку. А яшчэ ўспамінае ён [Максім] даўняе лета, Ціха шэсце ідзе пахавальнае. Гэта У пуць астатні праводзяць Міколу сябры — Цыркуляршчыкі, рамшчыкі і слесары. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́мпа 1 ’прыстасаванне для пампавання; насос’ (ТСБМ, Касп., Сл. ПЗБ). З польск. pompa ’тс’ < франц. pompe ’тс’, якое, магчыма, з ісп., партуг. bomba ’тс’, гукапераймальнае (БЕР, 5, 513), лац. bombus ’гудзенне, шум’ < грэч. βόμβοξ ’тс’, параўн. бомба (гл.).
По́мпа 2 ’паказная пышнасць’ (ТСБМ), ’пыха, гонар’ (Нас.). З польск. (Булыка, Запазыч.) або непасрэдна з лац. pompa ’урачыстае шэсце; пышнасць’ < грэч. πομπή ’пасылка, суправаджэнне, урачыстае шэсце’ ад πομπεύω ’суправаджаць, урачыста несці, важна ісці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)