расшчо́ўкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пачаць моцна, з запалам і працягла шчоўкаць. Салаўі расшчоўкаліся ў лесе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кля́цаць і кла́цаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Ляскаць, шчоўкаць. Бабарыка і іншыя кляцалі затворамі, аглядаючы патропныя магазіны. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашчо́ўкваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., чым і без дап.
Час ад часу, злёгку шчоўкаць. Пашчоўкваць замком партфеля. □ Пашчоўквае метал, звіняць шклянкі, чуецца ціхі .. голас хірурга. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сцёўкаць ’гучна рассякаць паветра гнуткім дубцом або кароткай пужкай’ (васіл., Лаўшук, вусн. паведамл.). Гукапераймальнага паходжання, параўн. шчоўкаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шчо́ўканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шчоўкаць — шчоўкнуць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Недзе на ўскраіне сядзібы пачулася няўпэўненае шчоўканне салаўя. Стаховіч. Пачуўшы шчоўканне затвора, невядомы рэзка спыніўся і ўзняў рукі. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашчо́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чым і без дап.
Шчоўкаць некаторы час. Пашчоўкаць замком. □ Глушэц з шумам і трэскам усеўся на сасновы сук, патаптаўся на месцы, пераскочыў на другі сук, крыху вышэй, пашчоўкаў і змоўк. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Патана́, пагона ’пляткар, балбатун’, патоніэти ’вярзці недарэчнасці, бязглуздзіцу’, ’балбатаць’ (Бес.). З венгерскай мовы, параўн. венг. pakpnäs ’трэск, шчоўк’ pattani ’трашчаць, шчоўкаць, ляскаць’. ©
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
щёлкать несов.
1. (давать щелчки) пстры́каць;
2. (производить звук — пальцами) пстры́каць; (кнутом, зубами) ля́скаць; (пружиной, замком, о пружине, о замке) шчо́ўкаць; (языком) цмо́каць; (шпорами, каблуками) цо́каць;
3. (грызть орехи и т. п.) луза́ць;
4. (петь — о птицах) шчо́ўкаць, обл. цёхкаць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пстрык, ужываецца гукапераймальна для абазначэння рэзкага кароткага гуку (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр.), ’шчаўчок па носе або па вуху’, ’папрок’ (Нас.), пстры́каць, пстры́кнуць ’даваць пстрычку (пстрычкі)’; ’шчоўкаць, ляскаць (пальцамі)’, ’хутка і лёгка рухацца, пырхаць’, ’раптоўна ўспыхваць, пыхкаць, сыпаць іскрамі (пра агонь)’ (ТСБМ, Нас., ТС), ’скакаць’ (астрав., Сл. ПЗБ), пстры́кнуць ’рэзка штурхнуць нагой’; ’ускочыць’; ’сфатаграфаваць’ (Жд. 2, 3). Гукаперайманне, параўн. аналагічнае польск. pstryk ’пстрык’, pstrykać ’шчоўкаць’, ’фатаграфаваць’. Польскі дзеяслоў фіксуецца з 1776 г., утвораны ад prztyk, prztykać (Банькоўскі, 2, 959).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шчоўк,
1. ‑у, м. Кароткі сухі гук ад стрэлу, дзеяння якога‑н. механізма і пад. Пад дахам, пачуўся кароткі металічны шчоўк — надта знаёмы гук аўтаматнага затвора, які адцягваюць на баявы ўзвод. Быкаў.
2. выкл. у знач. вык. Ужываецца паводле знач. дзеясл. шчоўкаць — шчоўкнуць. Шчоўк курком! Стрэл бухнуў з громам. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)