Микроне́зия о-ва Мікране́зія, -зіі ж.; (государство) Федерати́вные Шта́ты Микроне́зии Федэраты́ўныя Шта́ты Мікране́зіі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штат I м.
1. (государственно-территориальная единица) штат;
2. только мн., ист. шта́ты;
Генера́льныя шта́ты — Генера́льные шта́ты
штат II, род. шта́ту м., канц. штат;
скарачэ́нне шта́таў — сокраще́ние шта́тов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разбу́хнуть сов.
1. разбу́хнуць, набу́хнуць, набра́кнуць; (от сырости) набрыня́ць;
2. перен., разг. разбу́хнуць;
шта́ты разбу́хли шта́ты разбу́хлі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штат 1, ‑а, М штаце, м.
1. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў некаторых буржуазных і федэратыўных дзяржавах, якая карыстаецца пэўнай ступенню самакіравання. Аўстралійскія штаты. □ Працяглая барацьба рабочага класа за скарачэнне рабочага дня прывяла да таго, што ў ЗША ў многіх штатах былі выдадзены законы аб 8‑гадзінным рабочым дні. «Звязда».
2. толькі мн. (шта́ты, ‑аў). Назва саслоўна-прадстаўнічых устаноў, якія існавалі ў Нідэрландах і Францыі. Генеральныя штаты.
[Ад ням. Staat — дзяржава.]
штат 2, ‑у, М штаце, м.
1. звычайна мн. (шта́ты, ‑аў). Дакумент, які вызначае склад супрацоўнікаў якой‑н. установы і ўказвае іх пасаду і аклад. Зацвярджаць штаты. Рэгістраваць штаты. Пераглядаць штаты.
2. Пастаянны, зацверджаны, устаноўлены склад супрацоўнікаў якой‑н. установы. Штат гасцініцы невялікі. Адна дзяўчына — адміністратарка, яна ж і бухгалтар, і касір. В. Вольскі. [Зубараў:] — Вельмі рад мець у сваім штаце такую чароўную жанчыну. Новікаў. Намеснік старшыні Цяцера (Па штату ён — і аграном) Малюе табель — на фанеры Выводзіць лічбы за сталом. Калачынскі. // Разм. Колькасць, склад асоб, якія маюць дачыненне да каго‑н. — О, не, — прамовіў Лабановіч, — я лічу, што ў завітанскай чараўніцы і так вялікі штат кавалераў, і мая там прысутнасць ніколечкі не павялічыць яе вагі. Колас.
3. У ваенна-марскім флоце — нарукаўны знак адрознення матросаў па спецыяльнасці.
•••
Належыць па штату — пра тое, што адпавядае службоваму, грамадскаму становішчу, заслугам і пад. каго‑н.
[Ням. Staat.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разрасці́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -расце́цца; разро́сся, -расла́ся, -ло́ся; зак.
1. У выніку росту стаць большым, гусцейшым.
Расада разраслася.
2. Стаць большым па велічыні, па колькасці.
Горад разросся.
Штаты інстытута разрасліся.
|| незак. разраста́цца, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбу́хнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; -бу́х, -хла; зак.
1. Набухнуць, раздацца, патаўсцець ад вільгаці.
Боты намоклі, разбухлі.
Пупышкі на дрэве разбухлі.
2. перан. Непамерна павялічыцца, разрасціся.
Штаты разбухлі.
Папка з дакументамі разбухла.
|| незак. разбуха́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скараці́ць сов.
1. в разн. знач. сократи́ть;
с. арты́кул — сократи́ть статью́;
с. тэ́рмін — сократи́ть срок;
с. шта́ты — сократи́ть шта́ты;
с. дроб — мат. сократи́ть дробь;
2. (суживая, ограничить) сверну́ть;
с. вытво́рчасць — сверну́ть произво́дство
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штат¹, -у, М шта́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Пастаянны склад супрацоўнікаў якой-н. установы.
Скарачэнне штатаў.
Залічыць у ш.
2. звычайна мн. Дакумент пра лік і пасады супрацоўнікаў установы і іх функцыі.
Пераглядаць штаты.
◊
Належыць па штаце — пра тое, што адпавядае службоваму, грамадскаму становішчу, заслугам і пад.
|| прым. шта́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перагле́дзець сов.
1. в разн. знач. пересмотре́ть;
усё ~дзеў, а патрэ́бнай кні́гі не знайшо́ў — всё пересмотре́л, а ну́жной кни́ги не нашёл;
п. шта́ты ўстано́ў — пересмотре́ть шта́ты учрежде́ний;
2. (повидать всё, многое) перегляде́ть, пересмотре́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разбу́хлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які павялічыўся ў аб’ёме, набраўшыся вільгаці; разбраклы. Адной ноччу, па-веснавому цёмнай, бяззорнай, мы пакінулі акопы і пайшлі на захад па лясных разбухлых дарогах. Хомчанка. // Які наліўся сокам; набухлы. Разбухлыя бутоны.
2. перан. Непамерна павялічаны; раздуты. Разбухлыя штаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)