пустаце́лы, ‑ая, ‑ае.
Пусты ўсярэдзіне. Пустацелая цацка. Пустацелыя блокі. Пустацелы шпень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гвозд, гвазда́, М -дзе́, мн. гвазды́, гваздо́ў, м.
Металічны або драўляны завостраны шпень для забівання ў што-н., для змацавання чаго-н. з чым-н.
Прыбіць дошку гваздамі.
|| прым. гваздавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касты́ль, -я́, мн. -і́, -ёў, м. (спец.).
1. Апора для чалавека без ног або з хворымі нагамі; мыліца.
2. Металічны шпень, які забіваецца ў шпалу для прымацавання да яе рэйкі.
|| прым. касты́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
за́гваздка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. Спецыяльны шпень, які ўстаўляецца ў дзірку калёснай восі, каб не спадалі колы, або такое прыстасаванне для замацавання якой-н. дэталі.
2. перан. Перашкода, замінка.
Дык вось у чым з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сте́ржень м.
1. техн. стры́жань, -жня м., шпень, род. шпяня́ м.; прут, род. пру́та м.;
металли́ческий сте́ржень металі́чны стры́жань (прут, шпень);
поршнево́й сте́ржень по́ршневы шпень (прут);
2. (нарыва) разг. стры́жань, -жня м.;
сте́ржень чи́рья стры́жань ску́лы;
3. перен. (основа) асно́ва, -вы ж.; стры́жань, -жня м.;
сте́ржень всей рабо́ты асно́ва ўсёй рабо́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
верацяно́, -а́, мн. верацёны і (з ліч. 2, 3, 4) верацяны́, верацён і -аў, н.
1. Прыстасаванне для ручнога прадзення ў выглядзе круглай драўлянай палачкі з патаўшчэннем унізе і завостранымі канцамі.
2. Шпень, які з’яўляецца воссю вярчэння ў некаторых механізмах.
|| памянш. вераце́нца, -а, мн. -ы, -аў, н.
|| прым. верацённы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ге́гні ’рыбалавецкая снасць’. Запазычанне з літ. мовы; падрабязней гл. пад ге́глі. Сюды і ґе́ґня ’драўляны шпень у ярме’ (Сл. паўн.-зах.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шпе́невы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да шпяня (у 1 знач.). У шпеневым аддзяленні чыгуналіцейнага цэха, куды спачатку зайшлі піянеры, было крыху цішэй, чым у кузні. Рунец. // У склад якога ўваходзіць шпень (шпяні). Шпеневы трансфарматар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шру́ба, ‑ы, ж.
Шпень са спіральнай нарэзкай; вінт 1. Галоўка шрубы. □ [Юзік] перамацаў кожную шрубу і кожны зуб на барабане! Крапіва. [Старшыня:] — Убачыш па дарозе падкову, шрубу, нават цясак — не лянуйся падняць і прынесці ў калгасную кузню. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сцежая́ (сцежэя́) ’задняе шула ў варотах’ (ТС). Параўн. польск. старое ścieżeja ’завесы’, чэш. stěžej, ст.-чэш. stěžeje ’завесы, стрыжань’, славен. stežȃj ’крук, шпень’, серб.-харв. stežaj ’куст’, stežàjica ’частка завесаў, у якую ўстаўляецца крук’. Прасл. *stežajь (< *ějь) ’калок, шпень’ < *stežь (гл. сцежа), што выводзіцца з і.-е. *steg‑ ’кол, слуп, калода’, параўн. літ. stegerỹs ’сухая галіна’, ст.-в.-ням. stehno ’сукаватая палка, дубіна’ (Сной у Бязлай, 3, 317; Шустар-Шэўц, 1276). Этымалогія тлумачыць старую канструкцыю варот, што мацаваліся на сукаватай галіне, вось якой паварочвалася ў выдзеўбаных у выглядзе ступы калодках. Гл. сцежар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)