жа́ла, ‑а, н.
Абл. Джала. Бліскучае жала шаблі са свістам узляцела ўгору. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаблепадо́бны, ‑ая, ‑ае.
Які мае выгляд, форму шаблі, сагнуты, як шабля. Шаблепадобныя іклы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паначэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае; -аны і (разм.) паначапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак., што і чаго.
Начапіць на каго-, што-н. усё, многае або ў вялікай колькасці.
П. вёдры на крукі.
П. шаблі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вастрыё, -я́, н.
1. Тонкі завостраны канец якога-н. прадмета, якой-н. прылады.
В. іголкі.
В. штыка.
В. шаблі.
2. перан., чаго. Самае істотнае ў чым-н., накіраванае супраць чаго-н.
В. сатыры.
В. крытыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эфе́с, ‑а, м.
Ручка халоднай зброі (шаблі, шпагі і пад.). — Падай сюды карабіны! — закрычаў казак і схапіўся за эфес шашкі. Лобан.
[Ад ням. Gefäß.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Таза́к ’партупея; рэмень праз плячо для нашэння шаблі’ (Ласт.). Запазычанне, параўн. ст.-цюрк. tušaɣ ’путы’ (параўн. Анікін, 561).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́ба 1 ’род шаблі’ (Гарб.). Няясна. Ці не запазычана з цюрк. (параўн. тур. kubur ’футляр, калчан’)? Тады першаснае значэнне для куба — ’род ножан’.
Ку́ба 2 ’матэрыял бурачковага колеру’ (Нар. сл.). Скарочаная форма да кубавы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Са́бля ’рыба чахонь Pelecus cultratus’ (Жук., Інстр. 2). Запазычанне з рус. са́бля ’тс’, якое, у сваю чаргу, ад рус. сабля ’шабля’, таму што дзякуючы завостранаму, моцна выгнутаму брушку і прамой шырокай спіне рыба нагадвае лязо нажа (шаблі) (Фасмер, 4, 354).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кліно́к, -нка́ м.
1. уменьш. кли́нышек;
2. клино́к;
к. ша́блі — клино́к са́бли;
3. разг. (особого рода мешочек, применяемый при изготовлении сыра) клино́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цямля́к, цемляка, м.
Пятля з рэменя, стужкі і пад. на ручцы шпагі, шаблі, якая надзяваецца на руку пры карыстанні зброяй. У дзеда захавалася шмат цікавых рэчаў з часоў рэвалюцыі і вайны: ордэны і медалі, граматы, чырвонаармейскія зорачкі, будзёнаўскі шлем, шашка з раменным цемляком і ножкамі. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)