заша́рхаць

‘пачаць шархаць - шаркаць, чыркаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. заша́рхаю заша́рхаем
2-я ас. заша́рхаеш заша́рхаеце
3-я ас. заша́рхае заша́рхаюць
Прошлы час
м. заша́рхаў заша́рхалі
ж. заша́рхала
н. заша́рхала
Загадны лад
2-я ас. заша́рхай заша́рхайце
Дзеепрыслоўе
прош. час заша́рхаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

исчёркивать несов., разг. скрэ́сліваць, крэ́сліць, счы́ркваць, чы́ркаць; касава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Прычы́рквацца ’дакранацца’ (Ян.). Гл. чыркаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чы́рканне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. чыркаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. За сцяной пачулася чырканне запалкі, адсунулі крэсла. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

По́чырк ’манера пісьма’ (ТСБМ), рус. по́черк, укр. по́черк, старое начерк. Да чыркаць ’праводзіць лінію’, пісаць’ (< *čьrkati).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перечёркивать несов.

1. крэ́сліць, чы́ркаць; см. перечерка́ть, перечёркать;

2. перакрэ́сліваць, закрэ́сліваць; см. перечеркну́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

черка́ть и чёркать несов., разг.

1. (быстро писать) чы́ркаць;

2. (зачёркивать) крэ́сліць, касава́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Перачэ́ркнуць ’пераскочыць’ (Сцяшк. Сл.). Мабыць. больш імаверна можна дапусціць генетычную сувязь з гукапераймальным імітатывам чэрні — пра хуткі рух, параўн. гродз. чэрхагіь ’чыркаць, запальваць запалкі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чыркану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

1. Аднакр. да чыркаць (у 1, 2 знач.).

2. Разм. Выстраліць кароткай чаргой з аўтаматычнай зброі. Блізка, за Баркамі на пасецы, чырканулі кароценька з аўтамата, усё роўна што там зламалі сухое дрэва. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чырк, выкл.

1. Ужываецца гукапераймальна для абазначэння кароткага гуку, які ўтвараецца пры трэнні.

2. у знач. вык. Разм. Ужываецца паводле дзеясл. чыркаць (у 1, 2 знач.) — чыркануць. Валько зазлаваў, набычыўся, свідруе вачыма кожнага і штось у блакноцік сабе — чырк ды чырк. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)