нагрува́сціцца, ‑ціцца; зак.
Сабрацца кучай, групай. У затоцы.. цесна нагрувасціліся крыгі. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак., што (спец.).
Цесна злучыць канцамі, часткамі.
С. звёны пантоннага моста.
|| наз. стыко́ўка, -і, ДМ -ко́ўцы, мн. -і, -ко́вак, ж. і стыкава́нне, -я, н.
|| прым. стыко́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
це́сны, -ая, -ае.
1. Які займае недастатковую плошчу, непрасторны.
Ц. пакой.
Цесная вулачка.
2. Пра адзенне, абутак і пад.: малы па памеры.
Цесныя боты.
3. Шчыльна размешчаны адзін каля аднаго.
Дзеці сядзелі цесным радком.
Цесна (прысл.) паставіць кнігі.
4. перан. Абмежаваны, вузкі.
Цеснае кола знаёмых.
5. перан. Блізкі, непасрэдна звязаны з кім-, чым-н.
Ц. кантакт.
Цесная дружба.
Гэтыя праблемы цесна (прысл.) звязаны.
|| наз. цесната́, -ы́, ДМ -наце́, ж. (да 1 знач.) і цясно́та, -ы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
о́ступам, прысл.
Абл. Цесна абступіўшы; вакол. Мы оступам стаялі каля гэтага растрыбушанага воза. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
О́ступам ’цесна абступіўшы, вакол’ (ТСБМ). Да о‑ступ > абступіць (параўн. воступ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́цесна ’цеснавата’ (Нас.). Ад по- (гл.) і цесна (гл.), як поценко, поцемно.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
суплетыві́зм, ‑а, м.
Формаўтварэнне слоў, цесна звязаных адзінствам лексічнага значэння, але з рознай марфалагічнай структурай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыляга́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; незак., да чаго.
1. Шчыльна ахопліваць, аблягаць.
Сукенка прылягае да таліі.
2. Размяшчацца, цесна прымыкаючы да чаго-н.
Поле прылягае да лесу.
|| зак. прыле́гчы, -ля́жа; -лёг, -лягла́ і -ле́гла (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няшчы́льны, ‑ая, ‑ае.
Такі, у якім састаўныя часткі не цесна прылятаюць адна да другой; рэдкі. Няшчыльныя дзверы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыпо́рыска (прыпо́рыско) ’прыстанішча, прытулак’ (гродз., Жыв. сл.). З польск. przyporzysko ’тс’, ад przyprzeć, przypierać ’цесна прылягаць; прытуляцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)