ця́жыць

‘свет смуродзіць - зямлю цяжыць; абцяжарваць каго-небудзь, ускладняць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ця́жу ця́жым
2-я ас. ця́жыш ця́жыце
3-я ас. ця́жыць ця́жаць
Прошлы час
м. ця́жыў ця́жылі
ж. ця́жыла
н. ця́жыла
Загадны лад
2-я ас. ця́ж ця́жце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ця́жачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ускладня́цца несов.

1. (делаться более сложным) усложня́ться;

2. (делаться более трудным) осложня́ться; усложня́ться;

1, 2 см. ускладні́цца;

3. страд. усложня́ться; осложня́ться; см. ускладня́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Плёнтаць ’блытаць’ (беласт., Сл. ПЗБ; Сцяц.; Сцяшк. Сл.; Скарбы), ’хадзіць памаленьку, трохі рухацца’ (Скарбы), плеццю ’валацуга’ (Скарбы), плёитагща ’блытацца’ (ваўк., Сцяшк. Сл.: Скарбы), ’бадзяцца’, ’гаварыць абы-што’, плёнтацца ’бадзяцца’ (Сцяшк. Сл.). З польск. plątać (się) ’блытацца’, ’збівацца’, ’круціцца’, ’заплятацца’, ’блытаць’, ’ісці няпэўным крокам’, ’ускладняць’, якое з прасл. Splątali — дзеяслова шматразовага дзеяння ад прасл. *plęsti > польск. pięść (się)/pleść < прасл. *plesii (Варбат, Этимология–1983, 36–37).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ля́мант ’адчайны, немы крык, кліч на дапамогу’, ’працяглы моцны крык, плач’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Яруш.), ле́мент ’прарэзлівы крык, галашэнне’ (Некр., ТС; мазыр., Шн. 2), ст.-бел. ляментъ (XVII ст.), запазычанае са ст.-польск. lament ’моцны плач, звычайна са скаргай, шкадаваннем, цярпеннем, нараканнем’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136), якое з лац. lāmentum ’галосная скарга, шкадаванне і галашэнне’ (Слаўскі, 4, 38). Сюды ж лямантава́ць, лямантава́цца, лемантава́ць, лементоваць, лымынтува́тэ ’моцна і працягла крычаць, сварыцца’, ’галасіць, плакаць гучна, нудна’, ’прарэзліва галасіць’, ’крычаць ад болю’ (ТСБМ, Жд. 1, Шат., Гарэц., Др.-Падб., Некр., ТС; драг., КЭС; міёр., Нар. лекс.; шчуч., маст., Сл. ПЗБ), лемантава́ць ’абцяжарваць, ускладняць, ламаць’ (Нас.), ст.-бел. ляментовати ’лямантаваць’ (пач. XVII ст.), запазычанае са ст.-польск. lamentować ’тс’ і ст.-бел. ляментацыя ’плач, элегія’ (XVII ст.), якое са ст.-польск. lamentacyja ’тс’ < лац. lāmentātiō ’жаласнае нараканне, енкі’ (Булыка, там жа; Слаўскі, 4, 38).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

затрудня́ть несов. абцяжа́рваць; (делать трудным) рабі́ць ця́жкім (цяжкава́тым); (осложнять) ускладня́ць; (мешать) перашкаджа́ць, заміна́ць; (ставить в затруднительное положение) ста́віць у ця́жкае стано́вішча; (быть, делать трудным) быць (рабі́ць) ця́жкім (цяжкава́тым); (причинять беспокойство) рабі́ць кло́пат (турбо́ты); (беспокоить) турбава́ць;

не затрудня́й де́ла не абцяжа́рвай спра́вы;

плоха́я па́мять затрудня́ет уче́ние дрэ́нная па́мяць ро́біць ця́жкім (ускладня́е) вучэ́нне;

плохи́е доро́ги затрудня́ют прое́зд дрэ́нныя даро́гі перашкаджа́юць прае́зду;

он всех затрудня́ет свои́ми про́сьбами ён усі́х турбу́е сваі́мі про́сьбамі;

э́то не должно́ вас затрудня́ть гэ́та не бу́дзе ця́жка вам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)