упі́хванне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. упіхваць — упхнуць (у 1, 2 знач.), упіхнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упіха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да упхнуць (у 1, 2 знач.), упіхнуць, увапхнуць і упхаць, увапхаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упі́хваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да упхнуць (у 1, 2 знач.), упіхнуць, увапхнуць і упхаць, увапхаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўпіха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Увапхнуць, упіхнуць усіх, многіх або ўсё, многае. Паўпіхаць рэчы ў чамадан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уштурхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што ў што.
Штурхнуўшы, прымусіць увайсці, штуршком упіхнуць куды-н.
У. падсвінка ў катух.
|| незак. ушту́рхваць, -аю, -аеш, -ае і уштурхо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Стро́нціць ‘пашкодзіць, звіхнуць’ (Сцяшк. Сл.), ‘пакалечыць’ (іўеў., шальч., воран., паст., Сл. ПЗБ), стро́нціцца ‘ўпасці’ (шальч., Сл. ПЗБ). З польск. strącić ‘збіць, зваліць, упіхнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак. (разм.).
1. каго-што. Уціснуць, упіхнуць куды-н.
З. за пазуху кніжку.
2. што. Заткнуць, закрыць якую-н. адтуліну.
Запхнулі яму анучай рот.
|| незак. запіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і запі́хваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. запіха́нне, -я, н. і запі́хванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Патахці́ць ’упіхнуць’ (шальч., Сл. ПЗБ). Да тахціць ’гаціць, пракладваць дарогу праз балоцістае месца’ (ТСБМ), якое да прасл. patiti — глухога варыянта прасл. batiti/batati ’стукаць, удараць’ (гл. SP, 1, 194; Трубачоў, Эт. сл., 1, 164–165) — з устаўным суфіксам ‑х‑ аднаразавага значэння, параўн. ⁺pataxati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уштурхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Штурхнуўшы, прымусіць увайсці, штуршком упіхнуць куды‑н. Маці кінулася да бацькі, але фашысты схапілі яе і ўштурхнулі ў пакой. Рамановіч. На дварэ Ніну ўштурхнулі ў нізкую, нібы сплюшчаную, легкавую машыну. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Разм.
1. Пхнуўшы, уціснуць, засунуць што‑н., упіхнуць каго‑н. куды‑н. Фішар з падкрэсленай абыякавасцю запхнуў за пазуху кніжку. Быкаў. Арыштаваных запхнулі ў машыны. Няхай.
2. Заткнуць рот, закрыць якую‑н. адтуліну. [Грэт] пачала вырывацца, плакаць, крычаць, але ёй запхнулі рот. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)