ды́каць

‘прысядаць, рабіць рэверанс; павольна, нібы прысядаючы, ісці; моцна біцца (пра сэрца); трэсціся’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ды́каю ды́каем
2-я ас. ды́каеш ды́каеце
3-я ас. ды́кае ды́каюць
Прошлы час
м. ды́каў ды́калі
ж. ды́кала
н. ды́кала
Загадны лад
2-я ас. ды́кай ды́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ды́каючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ліхама́нка, -і, ДМ -нцы, ж.

1. Хваравіты стан, які суправаджаецца гарачкай і дрыготкай.

Трэсціся як у ліхаманцы.

2. перан. Узбуджаны, трывожны стан, празмерна паспешлівая дзейнасць.

Біржавая л.

3. разм. Трасца (малярыя).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прадава́ць, ‑даю, ‑даеш, ‑дае.

Незак. да прадаць.

•••

Дрыжыкі прадаваць — дрыжаць, трэсціся ад холаду.

За што купіў, за тое і прадаю гл. купіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трасе́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. трэсці (у 1 знач.); дзеянне і стан паводле дзеясл. трэсціся (у 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калаці́цца, калачу́ся, кало́цішся, кало́ціцца; незак.

1. Дрыжаць, хістацца, трэсціся.

Сцены калоцяцца ад выбухаў.

К. ад страху.

Лісце калоціцца.

Сэрца моцна калоціцца.

2. Сварыцца, біцца (разм.).

3. перан. Непакоіцца, хвалявацца за каго-, што-н., клапаціцца аб кім-н.; ашчадна расходаваць.

К. за сваё дабро.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

патрэ́сціся, ‑трасуся, ‑трасешся, ‑трасецца; ‑трасёмся, ‑трасяцеся; пр. патросся, ‑трэслася і ‑траслася, ‑трэслася і ‑траслося; зак.

Трэсціся некаторы час. Патрэсціся ад холаду. Патрэсціся на калдобістай дарозе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дрожа́ть несов., в разн. знач. дрыжа́ць; трэ́сціся; калаці́цца;

дрожа́ть всем те́лом дрыжа́ць (трэ́сціся, калаці́цца) усі́м це́лам;

дрожа́ть пе́ред ке́м-нибудь дрыжа́ць (калаці́цца) пе́рад кім-не́будзь;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дро́гацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Абл. Падскокваць, трэсціся. [Арлоўскі] хваравіта моршчыўся і стагнаў, калі сані дрогаліся ад тоўстых каран[ёў] дрэў. Паслядовіч. Пад нагамі ў .. [Салаўёва] гайдаецца і дрогаецца кузаў грузавіка. Шарахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папатрэ́сціся, ‑трасуся, ‑трасешся, ‑трасецца; ‑трасёмся, ‑трасяцеся; пр. папатросся, ‑трэслася і ‑траслася, ‑трэслася і ‑траслося; зак.

Разм. Трэсціся доўга, неаднаразова. — Стаміўся як-ніяк за дарогу: гадзін з сем папатрасліся, нябось. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трымкаце́ць (трымкоце́ць) ‘трымцець, трэсціся, калаціцца, дрыжэць’ (ТС), варыянт трамкаце́ць (гл.). Інтэнсіў да трымцець (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)