неспако́й, -ю, м.

1. Трывога, душэўнае ўзбуджэнне.

Яго ахапіў н.

2. Масавае хваляванне, узбуджэнне.

Грамадскі н.

3. Турботы, клопаты аб кім-, чым-н.

Н. за сына.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарэ́мны, -ая, -ае.

1. Які не прыносіць жаданых вынікаў; марны.

Дарэмныя спробы.

Дарэмныя надзеі.

2. Беспадстаўны, беспрычынны.

Дарэмная трывога.

3. Атрыманы дарма, бясплатны.

Д. хлеб.

|| наз. дарэ́мнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пару́ха ’трывога, замяшанне’ (Нас., Гарэц., Яруш.). Да рух, рушыць (гл.). Да таго ж кораня парушэнне ’душэўная трывога’ (Нас., Гарэц., Яруш.), парашаны ’псіхічна хворы’ (Сцяшк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

таі́цца, таю́ся, то́ішся, то́іцца; незак.

1. Не расказваць чаго-н., утойваючы ад іншых; праяўляць скрытнасць.

Гаварыць і не т.

2. Хавацца.

Т. пад кустом.

3. Быць, існаваць у кім-, чым-н. у схаваным выглядзе, не праяўляючыся.

У душы таілася трывога.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

занепако́енасць, ‑і, ж.

Стан занепакоенага; трывога, непакой. Шабуня раптам апрытомнеў — у нежывым яго позірку мільганула занепакоенасць. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

треволне́ние ср., чаще мн., книжн. турбо́та, -ты ж., хвалява́нне, -ння ср.; трыво́га, -гі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Карце́нне ’непакой, трывога, турбота’ (Юрч.), да карцець (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

запалане́ць, -ланю́, -ло́ніш, -ло́ніць; -ло́нены; зак.

1. каго-што. Узяць у палон; скарыць, пазбавіць незалежнасці.

З. народ.

З. сэрца дзяўчыны (перан.).

2. што. Заняць, запоўніць сабой якую-н. прастору.

Натоўп запаланіў увесь двор.

Трывога запаланіла ўсё нутро (перан.).

|| незак. запаланя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

здаро́жанасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан здарожанага. Стары Няміра стагнаў на саломе — трывога, здарожанасць адабралі ў яго ўсе сілы. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ля́згаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Тое, што і ляскаць (у 1 знач.). Ціхенька лязгалі ў кішэнях патроны. Быкаў. Трывога нарастала. Лязгала жалеза. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)