пакіда́ць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
1. Кінуць (многа, многае) як папала.
П. рэчы на воз.
2. Пакінуць (многае, многіх).
Сяляне пакідалі свае хаты і падаліся далей ад фронту.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
селяні́н, ‑а; мн. сяляне, ‑лян; м.
Жыхар сельскай мясцовасці, асноўным заняткам якога з’яўляецца апрацоўка зямлі. Бацькі Ціхона Піменавіча Бумажкова былі бедныя сяляне з вёскі Пудоўля на Магілёўшчыне. Чорны. // Да рэвалюцыі — прадстаўнік ніжэйшага падатковага саслоўя.
•••
Асадныя сяляне — сяляне ў Вялікім княстве Літоўскім, асноўнай павіннасцю якіх быў грашовы чынш.
Беглы селянін — селянін, які збег ад памешчыка.
Дзяржаўны селянін — у 18–19 стст. селянін, які знаходзіўся на дзяржаўнай зямлі і, акрамя падаткаў, плаціў аброк казне.
Прыгонны селянін — селянін, які з’яўляўся ўласнасцю памешчыка.
Прыпісныя сяляне — у Расіі 18–19 стст. дзяржаўныя сяляне, якія валодалі казённымі землямі і былі прыпісанымі цэлымі паселішчамі да казённых і прыватных прамысловых прадпрыемстваў для выканання дапаможных работ.
Часоваабавязаныя сяляне — былыя памешчыцкія сяляне ў Расіі, якія паводле рэформы 1861 г. вызвалены ад прыгону, але асталіся абавязанымі ў адносінах да памешчыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэхка́не, ‑ан; адз. дэхканін, ‑а, м.
Сяляне ў Сярэдняй Азіі.
[Ад цюрк. dihqan — вясковы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
селяні́н, -а, мн. сяля́не і (з ліч. 2, 3, 4) селяні́ны, сяля́н, м.
Жыхар вёскі, які заняты апрацоўкай зямлі, вырошчваннем сельскагаспадарчых культур і развядзеннем сельскагаспадарчай жывёлы як сваёй асноўнай работай.
|| ж. сяля́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. сяля́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадбудо́ўвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Адбудавацца — пра ўсіх, многіх. Сяляне паадбудоўваліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касіне́ры, ‑аў; адз. касінер, ‑а, м.
Польскія сяляне-апалчэнцы ў паўстанні 1794 г., узброеныя косамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыпісны́ в разн. знач. приписно́й;
~ны́я лугі́ — приписны́е луга́;
п. пункт — приписно́й пункт;
○ ~ны́я сяля́не — ист. приписны́е крестья́не
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
малазяме́лле, ‑я, н.
Недастатковая колькасць зямлі для вядзення сельскай гаспадаркі. Беднасць і малазямелле змушалі клінкоўцаў шукаць заработку на старане. Колас. У той час, калі ў БССР працоўныя сяляне вызваліліся ад прыгнечання і атрымалі бясплатна зямлю, у Заходняй Беларусі гаспадарамі краю засталіся памешчыкі, а сяляне задыхаліся ад малазямелля. Палуян.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суднабудаўні́к, ‑а, м.
Спецыяліст у галіне суднабудавання. На беразе Дняпра раскінулася суднаверф. Многія ўчарашнія сяляне сталі кваліфікаванымі суднабудаўнікамі. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харчава́нне, -я, н.
1. гл. харчавацца, харчаваць.
2. Паступленне і засваенне пажыўных рэчываў, неабходных для жыццядзейнасці жывога арганізма.
3. Тое, чым хто-н. харчуецца; характар, якасць ежы.
Дыетычнае х.
4. Прыпасы прадуктаў.
Сяляне дзяліліся з партызанамі харчаваннем.
○
Грамадскае харчаванне — сістэма забеспячэння насельніцтва ежай праз сталовыя, рэстараны, закусачныя і інш.
|| прым. харчава́льны, -ая, -ае.
Х. пункт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)