Пато́ля ’спагада, спачувальныя адносіны да слабейших’, ’патуранне, воля, свабода’, ’задаволенасць, заспакоенасць’ (ТСБМ, Шат.; стаўб., Сл. бел. фраз.; лях., шчуч., Сл. ПЗБ), ’палягчэнне’, ’міласць, ласка’ (Яруш.), ’непрыемнасць, скруха’ (Сцяшк.), патолі́й ’патуранне’ (Зянк.). Утворана пры дапамозе прыстаўкі па‑ ад прасл. toliti (укр. у‑толи́тися ’здаволіцца’, рус. у‑толи́ть ’тс’, ’напатоліць’, славен. tóliti ’уціхамірваць, суцішаць’, серб.-харв. у‑то̀лити ’сціхнуць’, балг. утолявам ’суцішаць’, ст.-слав. оу‑толити ’угаворваць, спакушаць, схіляць’, ’слухацца, падкарацца’), роднаснага да літ. tìlti ’змоўкнуць’, tìldyti ’прымусіць маўчаць’, tylė́ti ’маўчаць’, tylà ’маўчанне’, лат. tilinât ’патураць (дзіцяці)’, ст.-ірл. tuilim ’сплю’, ст.-в.-ням. stilli ’ціхі’ (Фасмер, 4, 71).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

успока́ивать несов.

1. супако́йваць, заспако́йваць;

2. (смягчать) сці́шваць, сціша́ць, суціша́ць, суці́шваць, суніма́ць;

3. (укрощать) разг. уціхамі́рваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

утоля́ть несов.

1. (удовлетворять) заспако́йваць, здаво́льваць, спаталя́ць; (жажду — ещё) праганя́ць;

утоля́ть жа́жду праганя́ць (заспако́йваць, спаталя́ць) сма́гу;

2. (успокаивать, умерять) заспако́йваць, суціша́ць, спаталя́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

суціша́цца несов.

1. унима́ться; успока́иваться, утиха́ть;

2. (уменьшаться) умеря́ться;

3. (становиться медленнее) замедля́ться;

1-3 см. суці́шыцца;

4. страд. унима́ться; успока́иваться; умеря́ться; замедля́ться; см. суціша́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)