Ро́зга1 ро́ска, ро́зґа, ро́зка, ро́жґа ’тонкая гнуткая галінка, дубчык, дубец’, (ТСБМ, Др.-Падб., Гарэц., Нас., Шат., Бяльк., Стан., Нар. Гом., ТС, ПСл; пін., Шатал.; Байк. і Некр., Мат. Гом., Жд. 1, Сл. ПЗБ), ро́ска, ро́скі ’вітка (на калках плота)’ (чэрв., ЛА, 4). Укр. рі́зка ’галінка’, ’дубец для пакарання’, рус. ро́зга ’тс’, ’парастак, атожылак’, стараж.-рус. розга, польск. rózga ’тс’, н.-луж. rozga ’сухая галіна’, палаб. rözgă, rözgo ’галіна’, ’сук’, ’шост, палка’, ’куст’; чэш. růzha, ст.-чэш. rózka ’аднагадовая галінка’, славац. rázga ’дубец’, славен. rọ̑zga ’малады парастак вярбы’, rọ̑zgva, ròzga ’тс’, серб. ро̏зга і харв. rȍzga ’малады парастак вінаграднай лазы’, ’калок, што падтрымлівае вінаградную лазу’, ’палка, дубіна; дубец, розга; вецце, сухое галлё’, балг. розга́ ’кол, палка, жэрдка’, ст.-слав. розга ’маладая галінка, парастак’, рождиѥ ’сухое галлё, фашына’. Этымалагічна няясна. Звычайна параўноўваюць з літ. règzti, rezgù ’плесці, вязаць’, rẽzgis ’кошык, пляцёнка’, ст.-інд. rájju‑ ’вяроўка, ліна’, лац. restis ’тс’ (Мее-Ваян, 131; Мікала, Berühr., 158; Шэфталявіц, IF, 33, 134; Вальдэ-Гофман, 2, 431). Не пераконвае супастаўленне лексемы розга з лат. razga, razda ’дзяркач, старая мятла’, літ. rãžas ’пень’ (Мюленбах-Эндзелін, 3, 492). Гл. таксама ESJSt, 13, 778 з аглядам версій і літ-рай.

Ро́зга2сумнік звычайны, Solidago virga-aurea L.’ (Кіс.), польск. rózga złota ’тс’, славен. rọ̑zga ’тс’. Да розга1 (гл.) у выніку пераносу значэння паводле падабенства.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

золото́й

1. прил., в разн. знач. залаты́;

золотые ро́ссыпи залаты́я ро́ссыпы;

золото́е кольцо́ залаты́ пярсцёнак;

золото́й запа́с залаты́ запа́с;

золота́я ро́зга бот. залаці́сты су́мнік;

золото́й станда́рт залаты́ станда́рт;

золото́й фонд залаты́ фонд;

золоты́х дел ма́стер уст. залата́р, (ювелир) ювелі́р;

2. сущ. (монета) уст. залаты́, -то́га м., чырво́нец, -нца м.;

золота́я середи́на залата́я сярэ́дзіна;

золото́е сече́ние мат. залато́е сячэ́нне;

золото́й век залаты́ век;

золоты́е ру́ки залаты́я ру́кі;

золоты́е слова́ залаты́я сло́вы;

золота́я о́сень залата́я во́сень;

золота́я молодёжь залата́я мо́ладзь;

золота́я сва́дьба залато́е вясе́лле;

золота́я жи́ла залата́я жы́ла;

золото́е вре́мя (упуска́ть) марнава́ць (ма́рна тра́ціць), упуска́ць (залаты́) час;

сули́ть (обеща́ть) золоты́е го́ры абяца́ць залаты́я го́ры;

золото́е дно залато́е дно.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)