эле́гія, -і, мн. -і, -гій, ж.

1. Лірычны верш або музычны твор, прасякнуты пачуццём смутку, журбы, роздуму.

2. перан. Сум, журба, меланхолія.

|| прым. элегі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нязбы́тны, -ая, -ае.

1. Такі, што не можа збыцца; нездзяйсняльны.

Нязбытныя планы.

2. Такі, якога нельга або цяжка пазбыцца.

Н. сум.

Нязбытная туга.

|| наз. нязбы́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навева́ть несов., прям., перен. навява́ць;

навева́ть грусть навява́ць сум (сму́так);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

беспрасве́тны, -ая, -ае.

1. Вельмі цёмны; бясконцы (пра дождж, цемру і пад.).

Беспрасветная ноч.

2. перан. Вельмі сумны, без надзеі на што-н. лепшае.

Б. сум.

|| наз. беспрасве́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

здушы́ць, здушу́, зду́шыш, зду́шыць; зду́шаны; зак., каго-што.

Душачы, сціснуць з сілай.

З. каго-н. у натоўпе.

Спазмы здушылі горла.

Сум балюча здушыў сэрца (перан.).

|| незак. зду́шваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

журбо́тны, -ая, -ае.

1. Ахоплены журбою, сумны, маркотны.

Журботная песня.

Журботныя вочы.

2. Які выклікае журбу, сум (пра час, выгляд чаго-н. і пад.).

Журботная цішыня балот.

|| наз. журбо́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нуда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.

1. Непрыемны душэўны стан, выкліканы немагчымасцю здзейсніць свае надзеі, жаданні; сум, туга.

2. Нудны чалавек (разм.).

Эх ты, н. хадзячая!

3. Паныласць, маркота, журба.

Восеньская н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аку́пнасць, ‑і, ж.

Спец. Узнаўленне ранейшых расходаў у выглядзе грашовых сум, матэрыяльных каштоўнасцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нудлі́вы, -ая, -ае.

1. Поўны нуды (у 1 знач.), тужлівага настрою.

Н. стан.

2. Які наганяе нуду (у 1 і 3 знач.), сум.

Н. шум дажджу.

3. Які трывожыць бесперастанку (пра боль і інш.).

|| наз. нудлі́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Нуда́ 1 ’нячыстасць на целе і на галаве; бядота, голад; сум, нудота’ (Нас.), ’нудота, сум; моташнасць’ (Бяльк., Гарэц., Шат., Сл. ПЗБ), ’маркота; бядота’ (Касп.), ’сум, гора; галеча’ (Яруш.), ’маркота, сум, хандра’ (Мал.), ’маркота; вошы’ (Пятк. 2), ’хвароба раслін’ (Сцяшк.), ’галеча, нястача’ (Нік. Очерки), ’моташнасць’ (ТС), ну́джа ’моташнасць; сум, маркота’ (Клім.), ’нудны чалавек’ (ТС), укр. нуда́ ’маркота, сум; моташнасць’, рус. нуда́ ’прымус; надаедлівасць; сум, маркота; спёка; насякомыя (камары, машкара і інш.); кароста, нячыстасць на целе; цяжкае становішча, турбота, голад’, польск. nuda ’маркота; нудота; сум; вошы; нудны чалавек’, славен. nȗdo, nüda ’заробак, плата’, серб.-харв. кайк. nuda ’тс’. Вытворнае ад *nuditi (гл. нудзіць), насуперак Фасмеру (3, 88: нудить ад нуда), як хада ад хадзіць і пад.

Нуда́ 2 ’так, але’ (карэл., Нар. лекс.). Відаць, запазычана з рус. прастамоўн. ну да́ ’тс’ < ну (гл.) і да ’так’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)