спатка́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. спаткацца, спаткаць.
Нечаканае с.
2. Сустрэча закаханых, звычайна па ранейшай дамоўленасці.
Дзяўчына спяшаецца на с.
◊
Да спаткання — да сустрэчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
знаёмы, -ая, -ае.
1. каму. Такі, пра якога ведалі раней, вядомы.
Знаёмая мелодыя.
2. з чым. Які зведаў, выпрабаваў што-н.
Чалавек, з. з тутэйшымі парадкамі.
3. Які знаходзіцца ў знаёмстве (у 1 знач.) з кім-н., асабіста вядомы.
З. чалавек.
Добры з. (наз.). Спаткаць знаёмага (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сустрэ́ць ’спаткаць, прывітаць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Стан., Сл. ПЗБ, Растарг.), сустрэціць ’тс’ (маладз., Гіл.). Гл. стрэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сутыка́ць ’сустракаць’ (смарг., Сл. ПЗБ). На думку аўтараў слоўніка, з літ. sutìkti ’тс’, магчыма, пад уплывам спатыкаць, гл. спаткаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Асто́ркнуць, осто́ркнуты ’спыніцца, пасяліцца, знайсці дах’ (Клімч.). Няясна. Магчыма, да таркаць ’штурхаць, дакранацца’, але семантычна незразумела. Можа да польск. usterknąć ’спатыкнуцца, спаткаць нейкія цяжкасці’?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спаты́чка ‘(нечаканая) сустрэча’ (Нас., Байк. і Некр.), ‘сутычка, сварка’ (Нас., Сл. ПЗБ). Утворана ад спатыкаць (гл. спаткаць) па ўзору польск. potyczka ‘тс’ або непасрэдна ад польск. з прыст. с‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насти́чь сов.
1. (догнать) дагна́ць, нагна́ць;
2. перен. напатка́ць, спатка́ць, спасці́гнуць;
враго́в насти́гла справедли́вая ка́ра во́рагаў спасці́гла справядлі́вая ка́ра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Наспаты́чку ’насустрач’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Да спаткаць ’сустрэць’ хутчэй за ўсё па прадуктыўнай словаўтваральнай мадэлі, характэрнай для прыслоўяў, параўн. нараспашку, навыцяжку і пад., паколькі цяжка дапусціць прамежкавую ступень у выглядзе назоўніка спатычка ’спатканне’, хаця тэарэтычна яна здаецца натуральнай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сустрэ́ць, -рэ́ну, -рэ́неш, -рэ́не; -рэ́нь; -рэ́ты; зак.
1. каго-што. Тое, што і спаткаць.
2. каго-што. Прыняць пэўным чынам, выказаць свае адносіны да каго-, чаго-н., прывітаць каго-н.
Ветліва с. гасцей.
С. дакладчыка воплескамі.
3. што. Адчуць, атрымаць; надарыцца каму-н.
С. падтрымку.
Шчасце сустрэла на самым пачатку жыцця.
4. Сутыкнуцца з кім-, чым-н. у жыцці, у працы.
С. добрага чалавека.
5. Дачакацца пачатку, надыходу, з’яўлення чаго-н.
Змагаліся, каб хутчэй с. радасную перамогу.
|| незак. сустрака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ча́ра, ‑ы, ж.
Паэт. Пасудзіна для піцця віна. А пасля па чары «Цынандалі» Вып’ем за здароўе тых сяброў, Што сягоння ў далёкіх далях Б’юцца за Бабруйск і Магілёў. Панчанка. Хочацца сціснуць далоні, У поглядзе дружбу спаткаць, Поўныя накіпам, звонам Хмельныя чары падняць. Танк. / у вобразным ужыванні. Я з кожным днём раблюся больш цвярозым, хоць з большай смагай чару п’ю жыцця. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)