скру́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да скруціцца (у 1–4 знач.).
2. Зал. да скручваць (гл. скруціць у 1–5, 7–10 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
искорёживать несов., разг. караба́ціць; круці́ць, скру́чваць; гнуць, згіна́ць; крыві́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ку́бліць ’збіваць, скручваць, камячыць’ (ТС). Да кубло 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ска́тыватьI несов. (к ската́ть)
1. (в трубку) скру́чваць, ска́чваць;
2. (сваливать) зва́льваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кубла́чыць ’збіваць, скручваць, камячыць (пра пасцель)’ (ТС). Ці не кантамінацыя кубліць (гл.) і кудлацець (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́кал ’скрыўленне, выгіб’ (Ласт.). Паводле аўтара слоўніка, ад сучы́ць ’скручваць’ (там жа, 103), гл. сукаць ’круціць’ і сукол.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
свёртывать несов.
1. (скатывать) скру́чваць;
свёртывать бума́гу в тру́бку скру́чваць папе́ру ў тру́бку;
свёртывать папиро́су скру́чваць папяро́су;
2. (заворачивать с краёв) зго́ртваць;
цветы́ на́чали свёртывать свои́ лепестки́ кве́ткі пачалі́ зго́ртваць свае́ пялёсткі;
3. перен. (суживать, ограничивать деятельность) зго́ртваць; (сокращать) скарача́ць;
свёртывать произво́дство зго́ртваць (скарача́ць) вытво́рчасць;
свёртывать шта́ты скарача́ць шта́ты;
4. воен. (перестраивать в глубину) перастро́йваць, перашыхто́ўваць;
5. (поворачивать в сторону, придавать другое направление) зваро́чваць, збо́чваць;
6. перен. (менять тему разговора) зваро́чваць;
7. (вывихивать) разг. зваро́чваць, выві́хваць;
8. (сбивать на сторону) разг. зваро́чваць, збіва́ць;
9. (вертя, портить) разг. скру́чваць; см. сверну́ть 1—8, 10;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сучы́ць ’сукаць, скручваць у дзве столкі’ (Бяльк., Др.-Падб., Сл. ПЗБ; докш., Янк. Мат.; мёрск., Ск. нар. мовы; ГЧ, Сцяшк. Сл.), ’навіваць ніткі на цэўку пры дапамозе сукала’ (Сл. ПЗБ, ТС; докш., Янк. Мат.), ’круціць (калаўрот)’ (Сл. ПЗБ), сюды ж су́чыцца ’бурліць (пра ваду)’ (віц., бялын., ЛА, 2). Параўн. укр. дыял. сучи́ти ’сукаць’, рус. сучи́ть ’тс’, польск. дыял. suczyć, sucyć ’падыходзіць, прылягаць’, в.-луж. sučić ’сукаць, звязваць, круціць’, балг. су́ча ’сукаць, намотваць’, дыял. су́чем ’раскатваць цеста’, ’сукаць ніткі’, макед. суче ’сукаць, скручваць, закручваць’, ’раскатваць цеста’. Прасл. *sučiti, звязана з чаргаваннем асновы з *sъkati, *sukati, гл. сукаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скру́чванне ср.
1. свива́ние, скру́чивание;
2. ска́тывание, ска́тка ж., свёртывание; скру́чивание;
3. сви́нчивание, отви́нчивание;
4. сма́тывание;
5. свёртывание;
6. скру́чивание;
1-6 см. скру́чваць 1-6
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Гбаць ’гнуць; складваць, скручваць, мяць’ (Нас.), ’гнуць’ (Касп., Сл. паўн.-зах.). Ст.-рус. гба́ти ’гнуць’. Магчыма, сюды ж славац. hbať ’рухаць’, н.-луж. gbaś ’рабіць, выконваць’. Дзеяслоў *gъbati звязваюць этымалагічна з *gъbnǫti (> бел. гнуць, рус. гнуть і г. д.). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 187–188.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)