сокруше́ниеII ср. (печаль) скру́ха, -хі ж.; (скорбь) сму́так, -тку м.; (сожаление) жаль, род. жа́лю м.; см. сокруша́тьII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тужы́ць несов.
1. горева́ть; тужи́ть; печа́литься, кручи́ниться;
2. (испытывать тоску) тужи́ть, тоскова́ть; изныва́ть от тоски́;
3. (испытывать скорбь) скорбе́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мирово́йI (всемирный) сусве́тны;
в мирово́м масшта́бе у сусве́тным машта́бе;
мирова́я скорбь лит., ист. сусве́тны сму́так;
2. (замечательный) цудо́ўны, сла́ўны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жаль (род. жа́лю) м.
1. жа́лость ж.; сострада́ние ср.; сожале́ние ср.;
не ве́даць жа́лю — не знать жа́лости;
абудзі́ць ж. — возбуди́ть жа́лость (сострада́ние);
вы́казаць ж. — вы́разить сожале́ние;
2. го́ресть ж.; печа́ль ж.;
3. скорбь ж.;
глыбо́кі ж. — глубо́кая скорбь;
◊ на (вялі́кі) ж. — к (большо́му) сожале́нию;
які́ ж.! — кака́я жа́лость!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сусве́тны
1. (относящийся к вселенной) мирово́й;
~ная прасто́ра — мирово́е простра́нство;
2. (относящийся к земному шару) мирово́й, всеми́рный;
с. кангрэ́с мо́ладзі — всеми́рный конгре́сс молодёжи;
у ~ным машта́бе — в мирово́м масшта́бе;
◊ с. сму́так — мирова́я скорбь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Скорб м. р. ‘смутак’ (ТС). Укр. скора́ ‘тс’, рус. скорбь, ст.-рус. скърбь, серб.-харв. скр̑б ‘клопат’, славен. skȓb ‘тс’, балг. скръб, ст.-слав. скръбь ‘му́ка, няшчасце, гора’. Прасл. *skъrbь ‘смутак, клопат’, *skъrběti ‘смуткаваць; тужыць’, якія роднасныя літ. дыял. skur̃bti ‘смуткаваць’, skurbė ‘смута, гора, нястача’, лат. skúrbt, skurbstu ‘хмялець, траціць прытомнасць’, skur̂ba ‘галавакружэнне; ап’яненне; цечка (у авечак)’. Паводле Ларына (История, 42), сучасныя значэнні пераносныя на базе першаснага ‘хвароба’. Мяркуюць, што славянскія словы маюць агульнае паходжанне з рус. вяц. ско́рблый ‘ссохлы, зморшчаны; заскарузлы, закарэлы’ (сюды ж адносяцца зафіксаваныя Ластоўскім ско́рбнуць ‘карэць; дубець’, ско́рблік ‘крухмал’, скарблі́ць ‘прыдаваць жорсткасць тканіне’), якое суадносіцца з ст.-ісл. skarf ‘зморшчаны, худы, востры’, ст.-в.-ням. skar(p)f, с.-в.-ням. scharpf ‘востры’, што ўрэшце ўзыходзяць да пашыранай формы і.-е. *(s)ker‑ ‘рэзаць’: *(s)kerb(h)‑/*(s)kreb(h)‑, параўн. серб.-харв. oskŕbiti ‘параніць’ і ‘задаць смутку’, а таксама ‘клапаціцца’. Паводле Мартынава (Язык, 44), апошняе — вынік перабудовы семантыкі ў паўднёвых славян пад уплывам іншамоўных пранікненняў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ту́га нареч.
1. в разн. знач. ту́го;
т. запле́сці — ту́го заплести́;
спра́ва пасо́ўваецца т. — де́ло подвига́ется ту́го;
2. ту́го, пло́тно; см. тугі́ 2;
3. в знач. безл. сказ. ту́го, тру́дно;
яму́ прыйшло́ся т. — ему́ пришло́сь ту́го (тру́дно)
туга́ ж. печа́ль, кручи́на; тоска́; уны́ние ср., скорбь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поверга́ть несов.
1. уст. (валить) зва́льваць, валі́ць; (бросать) кі́даць; (класть) кла́сці; (свергать) звярга́ць, зрына́ць;
2. перен. (побеждать) перамага́ць, адо́льваць;
3. перен. (приводить в тяжёлое состояние) прыво́дзіць (у ця́жкі стан); (бросать) кі́даць; (нагонять) наганя́ць (што); (погружать) аго́ртваць (чым);
эта мысль поверга́ет её в отча́яние гэ́та ду́мка прыво́дзіць (кі́дае) яе́ ў ро́спач;
поверга́ть в скорбь прыво́дзіць у сму́так, засмуча́ць;
◊
поверга́ть к стопа́м уст. кла́сці (кі́даць) да ног;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
изобража́ть несов.
1. (создавать образ кого, чего) ствара́ць во́браз (каго, чаго); (писать красками) малява́ць; (рисовать) рысава́ць; (лепить) ляпі́ць; (высекать) высяка́ць; (в литературе, театре, кино) пака́зваць; (жизнь, события — ещё) адлюстро́ўваць; (в литературе — ещё) апі́сваць, (словами) апі́сваць (што), раска́зваць (аб чым);
2. (быть, являться изображением чего-л.) быць, з’яўля́цца (чым), адлюстро́ўваць (што), уяўля́ць сабо́й (каго, што);
карти́на изобража́ла морско́й прибо́й карці́на адлюстро́ўвала марскі́ прыбо́й;
скульпту́ра изобража́ла во́ина скульпту́ра ўяўля́ла сабо́й во́іна;
3. (обнаруживать, выражать) выяўля́ць; выка́зваць;
лицо́ его́ изобража́ло скорбь твар яго́ выяўля́ў (выка́зваў) сму́так;
4. (выдавать себя за кого, представляться кем) прыкі́двацца (кім), стро́іць з сябе́ (каго), выдава́ць сябе́ (за каго);
изобража́ть из себя́ несча́стного стро́іць з сябе́ няшча́снага (выдава́ць сябе́ за няшча́снага);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)