ссёрбнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
Разм. Адпіць, сербануць трохі зверху з поўнай пасудзіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлебтану́ць
‘сербануць чаго-небудзь і без прамога дапаўнення’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
хлебтану́ |
хлебтанё́м |
| 2-я ас. |
хлебтане́ш |
хлебтаняце́ |
| 3-я ас. |
хлебтане́ |
хлебтану́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
хлебтану́ў |
хлебтану́лі |
| ж. |
хлебтану́ла |
| н. |
хлебтану́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
хлебтані́ |
хлебтані́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
хлебтану́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
захлебну́ть сов.
1. разг. сербану́ць; (глотнуть) глыну́ць;
2. (запить) прост. запі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сі́лькаць ‘шморгаць’, сілька́ць ‘біць’, ‘хутка есці’ (Ян.), экспр. ‘есці’ (Мат. Гом.), сількану́ць ‘сербануць’ (жлоб., Жыв. сл.). Сюды ж варыянт з азванчэннем сільгану́ць ‘сцебануць’ (рагач., Сл. ПЗБ), сільга́ць ‘сцябаць’ (стаўб., Сл. нар. фраз.). Відаць, ад гукапераймання *сіль!, што перадае ўдар гібкім дубцом ці сёрбанне са свістам. Сувязь з сіляць (гл.), хутчэй за ўсё, другасная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хлебну́ть сов., однокр., разг.
1. сербану́ць; хлёбнуць;
2. перен. хапі́ць, паспыта́ць, набра́цца, зазна́ць;
хлебну́ть го́ря хапі́ць (зазна́ць, паспыта́ць) го́ра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пралі́ць, ‑лью, ‑льеш, ‑лье; ‑льём, ‑льяце і ‑лію, ‑ліеш, ‑ліе; ‑ліём, ‑ліяце; зак., што.
Разліць. — Каб у бацюшкі ў засеках поўна было, — прыгаворваў Габрусь, калі бацюшка нагінаўся сербануць з чаркі, каб не праліць «жывой вадзіцы»... Чарот. — Не забудзь жа, хлопча, тры карабкі з паловай, — затыкаючы анучкай каністру, заклапочана гаварыла бабка Ганна. — Ды глядзі ж не пралі па дарозе. Аляхновіч. // перан. Выпраменьваць, пашыраць навокал (святло, гукі і пад.).
•••
Праліць кроў чыю — параніць, забіць каго‑н.
Праліць пот — папрацаваць.
Праліць (сваю) кроў за каго-што — ахвяраваць жыццё або быць параненым, змагаючыся за каго‑, што‑н.
Праліць святло на што — растлумачыць што‑н., зрабіць ясным, зразумелым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)