імяні́ны, -нін.

1. Асабістае свята каго-н., якое выпадае на той дзень, калі царква адзначае памяць аднайменнага святога.

І.

Тамары.

2. Дзень нараджэння.

Спраўляць і. (разм.).

|| прым. імяні́нны, -ая, -ае.

І. пірог.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ры́за, -ы, мн. -ы, рыз, ж.

1. Адзенне, якое надзявае святар пры набажэнстве.

Пазалочаная р.

2. Фігурная металічная накладка на абразах, якая пакідае адкрытымі толькі твар і рукі святога.

|| прым. ры́зны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трапа́р, ‑а, м.

Малітоўны верш для спеву ў гонар якога‑н. праваслаўнага свята або святога.

[Грэч. troparion.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іканапі́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да іканапісу. Іканапісная майстэрня. Іканапісныя школы. // Уласцівы іканапісу, характэрны для іканапісу. Іканапісны стыль царкоўнага жывапісу. Іканапісныя каноны.

2. перан. Такі, як у святога на іконе; выглядам падобны на малюнак святога. Ідуць баркалабаўскія старцы з сінявокімі хлопчыкамі празрыстай іканапіснай прыгажосці. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прасто́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Трон манарха.

Узысці на п. (стаць манархам). Сядзець на прастоле (царстваваць).

2. Высокі стол, які стаіць пасярэдзіне царкоўнага алтара.

|| прым. прасто́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; уст.).

Прастольнае свята (у гонар святога, з імем якога звязана царква).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

харчы́, ед. харч м. съестны́е припа́сы, продово́льствие ср., харчи́;

◊ на ~ча́х свято́га Анто́нія — на пи́ще свято́го Анто́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Нікольнік ’лешч, які нерасціцца ў сярэдзіне мая’ (Жук.). Ад Школа ’царкоўнае свята ў гонар святога Міколы-цудатворца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прысто́л ’прастол’ (гарад., Сл. ПЗБ), ’сельскае свята ў гонар святога, імем якога названа царква’ (Мат. Гом.). Гл. прасто́л, прасто́льны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кано́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Царкоўнае ўстанаўленне, правіла, узаконенае вышэйшай царкоўнай іерархіяй.

Царкоўны к.

2. Правіла або сукупнасць правіл якога-н. кірунку, вучэння (кніжн.).

Эстэтычныя каноны класіцызму.

3. Спіс рэлігійных кніг, прызнаных царквою ў якасці Свяшчэннага Пісання (спец.).

Біблейскі к.

4. Царкоўнае песнапенне ў пахвалу святога або свята (спец.).

Велікодны к.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ю́р’еў, -ва.

У выразе: вось табе, бабка, і Юр’еў дзень — пра нечакана страчаную надзею, спыненне свабодных дзеянняў і пад. [першапачаткова пра непрыемнасць, якая ўзнікла ў сувязі з абмежаваннем свабоды дзеянняў, перамяшчэння і пад.; звязана з адменай у канцы 16 ст. права прыгонных пераходзіць ад аднаго памешчыка да другога ў асенняе свята Святога Юрыя].

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)