Verbum

пазасціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Заслаць чым-н. усё, многае.

П. ложкі.

2. Пакрыць сабою ўсё, многае.

Дым пазасцілаў наваколле.

суста́ўчаты, -ая, -ае (спец.).

1. Які складаецца з асобных рухомых частак, змацаваных паміж сабою.

Сустаўчатая труба.

2. Які складаецца з асобных членікаў.

Сустаўчатыя канечнасці насякомых.

навалачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лачэ́цца; навало́кся, -лакла́ся, -ло́ся; зак. (разм.).

1. Прыйсці куды-н. у вялікай колькасці (пагард.).

Навалаклося народу ў хату.

2. Насунуўшыся, закрыць, засланіць сабою.

Навалакліся чорныя хмары.

усла́ць, усцялю́, усце́леш, усце́ле; усцялі́; усла́ны; зак., што і чым.

Сцелячы што-н., пакрыць усю паверхню; заняць сабою ўсю паверхню.

У. падлогу дыванамі.

Лісце ўслала дол.

|| незак. усціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. усціла́нне, -я, н.

сябе́, ДМ сабе́, Т сабо́й (сабо́ю), займ. зваротны.

Указвае на адносіны дзеяння да таго, хто яго ўтварае (дзейніка), адпавядаючы па сэнсе асабовым займеннікам любой асобы і ліку.

Расказаць пра с.

Паставіць сабе многа задач.

Размеркаваць паміж сабою.

Думаць пра с.

◊

Выйсці з сябе — раззлавацца.

Замкнуцца ў сабе — адасобіцца ад іншых.

Не па сабе каму (разм.) — няёмка (пра стан збянтэжанасці, разгубленасці і пад.).

Па сабе (разм.) — па сваім гусце.

Сам не ў сабе (разм.) — пра таго, хто страціў душэўны спакой.

У сябе хто (разм.) — у сваім доме, пакоі і пад.

не́чысць, -і, ж., зб. (разм.).

1. Паводле народных павер’яў: нячыстая сіла (чэрці, ведзьмы).

2. перан. Жывёлы, насякомыя, якія выклікаюць агідлівае пачуццё.

Бусел знішчае мышэй, гадзюк, вусеняў і іншую н.

3. перан. Аб ганебных людзях, якія ўвасабляюць сабою ўсё варожае, цёмнае.

умясці́ць, умяшчу́, уме́сціш, уме́сціць; уме́шчаны; зак., каго-што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змясціць, ахапіць сабою.

Клуб не змог у. усіх наведвальнікаў.

2. у што. Змясціць унутр чаго-н.

У. усе яблыкі ў кош.

|| незак. умяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

накаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.

1. Коцячыся, наткнуцца, ускаціцца на каго-, што-н.

Бочка накацілася на нагу.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Коцячыся, набегчы, пакрыць сабою.

Хваля накацілася на бераг.

3. перан. Нечакана ўзнікнуўшы, ахапіць.

Бяда раптоўна накацілася на вёску.

|| незак. нако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.