леўрэ́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Невялікі пакаёвы сабачка з пароды хартоў.
|| прым. леўрэ́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
соба́чка ж., в разн. знач. саба́чка, -кі м.;
◊
ма́ленькая соба́чка до ста́рости щено́к посл. мале́нькі саба́чка да ве́ку шчаня́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
леўрэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Пакаёвы сабачка з пароды хартоў.
[Фр. levrette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пала́шчыцца, ‑шчуся, ‑шчышся, ‑лічыцца; зак.
Лашчыцца некаторы час. [У час нашай размовы] падбег палашчыцца .. сабачка Рыжман. Лужанін. Часам .. [Веры] вельмі хацелася закрыць кнігу, палашчыцца ў цёплых сонечных промнях. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таўстапу́зы, ‑ая, ‑ае.
Разм. З тоўстым, вялікім жыватом. Убег у штаб дывізіі хударлявы, нястройны паручнік. Выцягнуўся, як сабачка на заднія лапкі, перад таўстапузымі панамі... Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Саба́чкі 1 ’расліна ваўчкі паніклыя, Bidens cernuus L.’ (Гарэц., Кіс.), ’ваўчкі трохраздельныя, Bidens tripartia L.’ (Бяльк., Дэмб. 1), ’ваўчкі паніклыя і трохраздзельныя’ (Касп., Дэмб., 1), ’ваўчкі’ (Сл. ПЗБ). Рус. соба́чки ’асот, лопух, дзед’. Да сабачка 1; расліна названая па вострых учэпістых пладах. Параўн. Мяркулава, Очерки, 98.
Саба́чкі 2 ’кветка львіны зеў’ (Бяльк.), ’кветкі-фіялкі’ (Сцяшк. Сл.), ’зарніца звычайная’ (мазыр., Жыв. сл.). Да сабачка 1, відаць па знешняму падабенству кветак да морды сабакі.
Саба́чкі 3, сабачукі́ ’невялікія сані’ (Сл. ПЗБ). Да сабачка 1. Падрабязна гл. пад сучкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даве́ку, прысл.
Да канца жыцця; заўсёды. Я — вам любоў даю ў павадыры: Нясіце ў чысціні яе давеку, Нясіце заўтрашняму чалавеку яе крылатасць і яе дары. Гаўрусёў. Маленькі сабачка давеку шчаня. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Адрывіста брахаць (пра сабаку, шчаня, лісяня). Паранейшаму надакучліва цяўкаў злашчасны сабачка. Шамякін. [Лісяня] цяўкала, як сабака, і з выгляду амаль нічым не адрознівалася ад звычайнага шчанюка. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сабачаня́ і сабачанё, ‑няці; мн. ‑няты, ‑нят; н.
1. Дзіцяня сабакі; шчаня. Усё люблю малое: кацяня, сабачаня, а цялятка для мяне — дык гэта нешта зусім асаблівае. Кулакоўскі.
2. Маленькі сабачка. Каля суседскага парога залілося сабачаня, тоненька-тоненька. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ню́нька ’мордачка (у крата)’ (брэсц., Нар. лекс.), відаць, сюды ж рус. нюни ’губы’. Магчыма, адносіцца да «дзіцячых» слоў тыпу цюця, цюцька ’сабака, сабачка’ і пад. або т. зв. спешчаная форма да нюшка ’мыса’ (ад нюхаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)