параша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Рашыць усё, многае, перарашаць.

2. і без дап. Рашаць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассуджа́ць

‘разбіраючы абставіны, факты, устанаўліваць, хто правы, хто вінаваты (рассуджаць паміж кім-небудзь і кім-небудзь); разважаць, рашаць (рассуджаць спрэчку, рассуджаць паводле справядлівасці)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. рассуджа́ю рассуджа́ем
2-я ас. рассуджа́еш рассуджа́еце
3-я ас. рассуджа́е рассуджа́юць
Прошлы час
м. рассуджа́ў рассуджа́лі
ж. рассуджа́ла
н. рассуджа́ла
Загадны лад
2-я ас. рассуджа́й рассуджа́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час рассуджа́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

юрысды́кцыя, ‑і, ж.

1. Права праводзіць суд, рашаць прававыя пытанні.

2. Прававая сфера, на якую распаўсюджваюцца паўнамоцтвы дадзенага дзяржаўнага органа. Падлягаць чыёй‑н. юрысдыкцыі.

[Лац. jurisdictio — судаводства, вядзенне суда.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ро́шаны ’вырашаны’ (Жд. 3). Да раша́ць (гл.). Мена а > о (пад націскам), як плаці́ць — апло́чаны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

галасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.

1. за каго-што. Выказвацца ў падтрымку каго-чаго-н. (у час выбараў пры вырашэнні пытання і пад.).

Г. за дэлегата.

2. што. Ставіць на галасаванне; выбіраць, рашаць шляхам галасавання.

Г. праект пастановы сходу.

3. Спыняць машыну ўзняццем рукі (разм.).

Г. на шашы.

|| зак. прагаласава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Араша́ць 1 ’абвадняць’. Дзеяслоў утвораны з прэфікса а‑ (о‑) і кораня раш‑ (*рос‑), запазычаны з рускай ці паралельна з рускім орошать. Для знач. параўн. польск. orosić ’пакрыць расой’. Гл. раса.

Араша́ць 2, рашаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

реша́ть несов.

1. (задачу, уравнение) раша́ць;

2. (принимать решение) выраша́ць;

3. уст. (заканчивать, доводить до конца) канча́ць;

4. (убивать) прост. забіва́ць, канча́ць; см. реши́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэ́бус, ‑а, м.

Загадка, у якой слова або фраза, якія трэба разгадаць, падаюцца ў выглядзе камбінацыі малюнкаў, знакаў і літар. Рашаць рэбусы. // перан. Пра што‑н. загадкавае, незразумелае. Напіша [бабуля], як проса насыпле: ні коскі, ні кропкі, ды яшчэ такім рэбусам, што каб разабрацца ў ім, трэба добра ўсё ведаць наперад. Ракітны.

[Ад лац. rebus — пры дапамозе рэчаў, прадметаў.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэпетава́ць ’злавацца, сердаваць’ (Ян.), рыпытова́тэ ’крычаць, лямантаваць’ (драг., Нар. лекс.). Укр. репетова́ть ’крычаць з усяе моцы; плакаць’, репетувати ’лямантаваць; лаяцца’, рус. репетитъ ’хутка гаварыць’, репетиться ’выказваць незадаволенасць’, чэш. repetit ’хутка і невыразна гаварыць’ экспрэсіўнае ад reptati ’рашаць’ < прасл. *rъptati, дзе rъp‑ — гукапераймальная аснова. (Махэк₂, 512–513; Рэйзак, 536–537). Гл. яшчэ рэптаці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

галасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак.

1. Удзельнічаць у галасаванні; падаваць голас за каго‑, што‑н. (у час выбараў, пры вырашэнні якога‑н. пытання). Галасаваць за праект пастановы.

2. каго-што. Ставіць на галасаванне; выбіраць, рашаць шляхам галасавання. Галасаваць рэзалюцыю. Галасаваць кожнага кандыдата асобна.

3. Разм. Спыняць машыну ўзняццем рукі. Галасаваць на дарозе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)