Ро́сквась ’слота, хлюпота’ (Нар. Гом.), ’разводдзе’ (маст., Сл. ПЗБ). Да прасл. *orz‑kvasiti, якое з *orz‑ і *kvasъ з далейшай менай суф. ‑ъ у ‑ь (з адцягненым значэннем). Гл. расквасіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
растаўчы́, ‑таўку, ‑таўчэш, ‑таўчэ; ‑таўчом, ‑таўчаце, ‑таўкуць; пр. растоўк, ‑таўкла, ‑ло; зак., што.
1. Таўкучы, размяць. Растаўчы бульбу. Растаўчы цукар.
2. Разм. Разбіць. [Маргарыта Казіміраўна:] — Недзе яшчэ асталося штук колькі [чарачак], не растаўклі... Скрыган. // Разбіць да крыві; расквасіць. [Тамаш:] — А дзе табе жалезам галаву растаўклі? Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расква́шаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад расквасіць.
2. у знач. прым. Гразкі, размочаны. Глянуўшы наперад, у расквашаную дарожную далячынь, Данік адчуў, як ад няспыннага напружання ў яго пачалі млець рукі, заныла спіна. Краўчанка. Рыгор, а за ім і Віця з расквашанай, але ўсё ж цвёрдай пад нагамі каляіны падаліся на абочыну. Паўлаў.
3. у знач. прым. Разбіты да крыві. [Маці], убачыўшы сына з расквашаным носам, накінулася на Андрэйку. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фразеалагі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фразеалогіі. Фразеалагічныя даследаванні.
2. Які з’яўляецца фразеалагізмам. Фразеалагічны зварот. // Які змяшчае ў сабе фразеалагізмы. Фразеалагічны слоўнік.
•••
Фразеалагічныя адзінствы — устойлівыя звароты, цэласнае значэнне якіх у пэўнай ступені матывавана асобнымі значэннямі слоў, што ўваходзяць у склад такіх зваротаў, напрыклад: «першы блін комам», «трымаць камень за пазухай».
Фразеалагічныя выразы — устойлівыя, семантычна непераасэнсаваныя звароты, якія складаюцца цалкам з слоў са свабоднымі значэннямі; да іх адносяцца прыказкі, прымаўкі, выслоўі, крылатыя словы, а таксама ўстойлівыя словазлучэнні намінатыўнага характару, напрыклад: «прыхільнікі міру», «сацыялістычнае спаборніцтва».
Фразеалагічныя зрашчэнні гл. зрашчэнне.
Фразеалагічныя спалучэнні — устойлівыя звароты, у склад якіх уваходзяць словы як з фразеалагічна звязаным, так і з свабодным значэннямі, пры гэтым цэласнае значэнне такіх спалучэнняў вынікае са значэння асобных слоў, напрыклад: «закляты вораг», «расквасіць нос».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)