вы́жыць¹, -жыву, -жывеш, -жыве; зак.
Застацца жывым пасля цяжкай хваробы, ранення і пад.
Ранены выжыў.
◊
Выжыць з розуму (разм.) — страціць памяць, здольнасць усведамляць.
|| незак. выжыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. выжыва́нне, -я, н.
Барацьба за в. чалавецтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распласта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.
1. Палажыць пластом, шчыльна прыціснуўшы да якой-н. паверхні.
Ранены ўпаў на зямлю і распластаў рукі.
2. Выцягнуць, раскінуўшы ў бакі.
Р. крылы.
|| незак. распла́стваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сцячы́, сцяку́, сцячэ́ш, сцячэ́; сцячо́м, сцечаце́, сцяку́ць; сцёк, сцякла́, -ло́; сцячы́; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра вадкасць: збегчы па нахіленай паверхні ўніз.
2. Знемагчы ад страты крыві.
Ранены сцёк крывёю.
|| незак. сцяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. сцёк, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недабі́ты, ‑ая, ‑ае.
Ранены, прыбіты не да смерці. Недабітая птушка. // перан. Не знішчаны поўнасцю пасля разгрому, паражэння. Пакідаючы за сабой недабітыя варожыя часці, .. нашы рухаліся ўперад і ўперад. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбінтава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.
1. Зняць з сябе бінт.
Ранены разбінтаваўся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разматацца, развязацца (пра бінт, павязку і пад.).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вызваліцца ад бінту, павязкі і пад. (разм.).
Палец разбінтаваўся.
|| незак. разбінто́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перавяза́цца сов., в разн. знач. перевяза́ться;
ра́нены сам ~за́ўся — ра́неный сам перевяза́лся;
п. ручніко́м — перевяза́ться полоте́нцем
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сястры́ца, ‑ы, ж.
Разм.
1. Памянш.-ласк. да сястра (у 1, 3 знач.). Малы з бацькаўскім выглядам частаваў меншую сястрыцу. Чорны. — Сястрыца! — пазваў .. [Лібу] ранены на мыліцах. Гартны.
2. Фамільярна-ласкавы зварот да асобы жаночага полу. [Маці:] — А мая ж ты сястрыца! А мая ж ты галубка! Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заўва́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак.
1. каго-што і са злуч. «што», «як». Убачыць, падмеціць, выявіць.
З. агеньчык удалечыні.
З., што слухачы стаміліся.
Не заўважылі, як даехалі да вёскі.
2. каго-што. Адзначыць, запомніць па якіх-н. прыметах.
З. месца ў кустах, дзе ляжаў ранены.
3. Сказаць што-н., уставіць у размову. «Яно так і ёсць на самай справе», — заўважыў старшыня.
|| незак. заўважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распасце́рціся, -стру́ся, -стрэ́шся, -стрэ́цца; -стро́мся, -страце́ся, -стру́цца; распасцёрся, -сце́рлася; -стры́ся; зак.
1. Легчы або паваліцца, шырока расхінуўшы рукі, ногі.
Ранены распасцёрся на зямлі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняць сабой шырокі абшар, вялікую прастору.
Над зямлёй распасцёрся купал неба.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пашырыць сферу свайго дзеяння, уплыву.
Дзейнасць мясцовых эколагаў распасцерлася на суседнія раёны.
|| незак. распасціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абсу́нуцца сов.
1. оползти́; осы́паться;
бе́раг ~нуўся — бе́рег опо́лз (осы́пался);
2. осе́сть, свали́ться;
ра́нены звер ~нуўся ў снег — ра́неный зверь осе́л (свали́лся) в снег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)