рамо́н, ‑у, м.
Тое, што і рамонак. Селі хлопцы на ўсходцах ганка, паспускалі босыя ногі на росную мураву, дробненькі рамон ды трыпутнік. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пялёстак, ‑тка, м.
Асобны лісток з вяночка кветкі. [Кветка] ўлюбёна падстаўляла сонцу свае чатыры шырокія глянцавітыя пялёсткі. Быкаў. Зося нахіляецца, зрывае рамонак, паволі шчып[а]е бялюткія пялёсткі. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рамашо́к м. р. ’рамонак’ (маладз., Жд. 2). Перанос рода са звычайнага рамонак (гл.) на запазычанне з рускай, гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рама́н 1 ’суп з гароху’ (докш., Янк. Мат.). Няясна. Магчыма, праз рознага кшталту метафарычныя пераносы звязана з гукапераймальным комплексам рам‑, гл. раманіць. Параўн. аналагічнае, рус. дыял. (Латвія) роман ’нейкая страва’ (СРНГ).
Рама́н 2 (ramán) ’рамонак’ (Федар.), рамо́н ’дзікі рамонак’ (Нас.), рома́н, ромо́н ’тс’ (ТС). Гл. рамонак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́ман і ру́ман ’лясная трава з белымі кветкамі з сямейства складанакветкавых’ (Растарг.), укр. рома́н, роме́н‑зілля ’рамонак, Matricaria Chamomilla’, рус. дан. ро́ман ’тс’. Да рамонак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мыру́н ’рамонак пахучы, Matricaria matricarioides (Less.)’ (бяроз., Нар. лекс.). З мірон, якое пад уплывам імя Мірон з назвы рамон ’рамонак’ у выніку перастаноўкі р…м > м…р.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мар’ёнак, драг. марʼёнок ’рамонак пахучы, Matricaria matricarioides L. (Less.)’ (Нар. лекс.). У выніку кантамінацыі мар’янка ’маяран садовы’, ’братаўка’ і розныя іншыя расліны (параўн. укр. марʼя́нка паху́ча ’дзярачка пахучая, Asperula odorata’, рус. кур. марья́нка ’валяр’ян лекавы, Valeriana officinalis duсt.’) і рамонак, які ў выніку дысіміляцыі з ⁺міронак, параўн. мыру́н ’рамонак пахучы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рама́шка ’рамонак’ (Сл. ПЗБ; краснап., мсцісл., Бяльк.), Matricaria chamomilla альбо Anthemis romana — аптэчны рамонак. Адзначаецца, што старыя людзі гавораць рамонак, а не рамашка (навагр., Сл. ПЗБ). Хутчэй за ўсё, русізм, параўн. рус. рома́шка, якое вядома з XVIII ст. Відаць, з’яўляецца сцяжэннем выразу, што сустракаўся ў стражытных рускіх друкаваных слоўніках — рус. романова трава, як даслоўны пераклад з лац. Anthemis romana (Чарных, 2, 122).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цюцюпа́н, ‑у, м.
Лугавая ці палявая расліна сямейства складанакветных з кветкамі, падобнымі на рамонак. Цэлыя лапіны на лузе адваявалі сабе братаўка, ці званец, падобны на рамонкі цюцюпан, чорнагалоў. Асіпенка. На сценцы бялелі цюцюпаны, .. жоўты малачайнік. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эдэльве́йс, ‑у і ‑а, м.
1. ‑у. Горная травяністая расліна сямейства складанакветных, суквецце якой падобна на белую зорку.
2. ‑а. Кветка гэтай расліны. Марта падала мне кветачку з далікатнымі белымі пялёсткамі — высакагорны альпійскі рамонак-эдэльвейс. Даніленка.
[Ням. Edelweiß.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)