су́парт, ‑а, М ‑рце, м.
Рухомы вузел металарэзных і дрэваапрацоўчых станкоў, які ўтрымлівае разец.
[Фр. support.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паглы́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., што.
1. Зрабіць больш глыбокім (у 1 і 4 знач.).
П. сажалку.
П. свае веды (перан.).
2. Змясціць глыбей, урэзаць што-н.
П. разец у метал.
|| незак. паглыбля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. паглыбле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цвердаспла́ўны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да цвёрдых сплаваў, вырабаў з іх. Цвердасплаўная прамысловасць. Цвердасплаўны разец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шты́хель, ‑я, м.
Ручны разец, які выкарыстоўваецца для гравіроўкі і абточвання дробных дэталей у гадзіннікавай справе, дакладнай механіцы.
[Ням. Stichel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́зчык ’той, хто рэжа; разьбяр’ (ТСБМ), ’хто пілуе дровы’ (ТС), рэ́шчык ’разец’ (вільн., Сл. ПЗБ, Шатал.). Ад рэзаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́нтмэйсар ’спецыяльная шавецкая прылада для апрацоўкі рантаў па краях абутку’ (Скарбы) — з ням. Rand ’край, шлячок, аблямоўка’ і Meißel ці Messer ’разец, зубіла, нож’, магчыма, праз ідыш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перавастры́ць, ‑вастру, ‑вострыш, ‑вострыць; зак., што.
1. Навастрыць іначай, яшчэ раз. Перавастрыць разец.
2. Навастрыць усё, многае.
3. Навастрыць вельмі моцна, больш, чым трэба. Перавастрыць брытву.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ры́ла ’лыч’ (ТСБМ; лудз., Сл. ПЗБ), ’твар чалавека’ (ТСБМ; пін., Сл. ПЗБ), ’пашча ў рыбы’ (ігн., Сл. ПЗБ), ’вузкі ўваход у рыбалоўную снасць (пух., Сл. ПЗБ), ’верхняя вузкая частка графіна, бутэлькі’ (барыс., Шат.), ры́ло ’рыла, морда’, ’горла бутэлькі’ (ТС, ПСл), руск. ры́ло ’морда’, ’пашча’, ’лыч’, укр. ри́ло, ст.-руск. рыло, польск. rydel ’рыдлёўка’, чэш. rydla ’разец’, славац. rydlo ’разец, лапата’, славен. rílo ’хобат’, серб.-харв. ри̏ло ’рыла’, ’губа’, балт. ри́ло ’рыла, морда’. Прасл. *rydlo (< *ru‑tlo‑m), звязанае з рыць, рваць, выяўляе значны паралелізм структуры з лац. rutrum ’лапатка’, лат. raûklis ’скрабок’ (ЭССЯ, Проспект, 76–77; Фасмер, 3, 528; Копечны, 313; БЕР, 6, 259–260).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разьбо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да разьбы (у 3 знач.), які мае разьбу, нарэзку. Разьбовае кальцо.
2. Які служыць для нарэзкі разьбы. Разьбовы разец. // Прызначаны для вымярэння, праверкі разьбы. Разьбовы калібр. Разьбовы мікрометр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыставы́, ‑ая, ‑ое.
1. Перароблены, перапісаны начыста; выпраўлены. У чыставым рукапісе камедыі [«Паўлінка»] драматург імкнецца выразней падкрэсліць, што Адольф — бессаромны лгун. Ярош. // Прызначаны для запісаў начыста. Чыставы сшытак.
2. Спец. Прызначаны для канчатковай апрацоўкі дэталей. Чыставы разец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)