прагрэсі́ст, ‑а, М ‑сісце, м.

Кніжн. Прыхільнік прагрэсу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́вы¹, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца, размешчаны з боку, што з’яўляецца процілеглым леваму.

Правая рука (таксама перан.: галоўны памочнік). П. бераг ракі.

2. У палітыцы: кансерватыўны, рэакцыйны, варожы ўсякаму прагрэсу.

Чалавек правых поглядаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абскура́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Кніжн. Прыхільна абскурантызму; вораг навукі і прагрэсу, цемрашал, рэакцыянер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэа́кцыя², -і, ж.

Палітыка актыўнага супраціўлення грамадскаму прагрэсу і падаўлення рэвалюцыйнага руху, якую вядуць эксплуататарскія класы ў барацьбе за захаванне або зварот сваіх правоў і палітычнага панавання, за захаванне аджыўшых грамадскіх парадкаў.

Палітычная р.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэакцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які дзейнічае ў інтарэсах рэакцыі ​2, варожы прагрэсу. Рэакцыйная ідэалогія. Рэакцыйная прапаганда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэакцыяне́р, ‑а, м.

Прыхільнік палітычнай рэакцыі, вораг сацыяльнага і культурнага прагрэсу. Рэакцыянеры [у Іспаніі] лютавалі. Яны любымі сродкамі хацелі ўнесці разлад у лагеры рэспубліканцаў. Кухараў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абскуранты́зм, ‑у, м.

Кніжн. Варожае стаўленне да асветніцтва і культурнага прагрэсу, уласцівае рэакцыйным класам; цемрашальства. Міцкевіч выступаў супраць абаронцаў абскурантызму — варшаўскай псеўдакласічнай літаратуры. Лойка.

[Ад лац. obscurans, obscurantis— які зацямняе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагрэсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Які паступова ўзрастае. Прагрэсіўная аплата працы.

2. Які імкнецца да прагрэсу, перадавы ў палітычных, сацыяльна-эканамічных адносінах. Гаварыць пачаў Анры Люсан, рэдактар прагрэсіўнай газеты. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагрэсі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

1. Паступова ўзмацняцца, павялічвацца. Хвароба прагрэсіруе.

2. Удасканальвацца, ісці па шляху прагрэсу. Каліноўскі разумеў, што грамадскае жыццё не стаіць на адным месцы, яно развіваецца, прагрэсіруе. Лушчыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здзяйсня́льнік, ‑а, м.

Той, хто здзяйсняе што‑н. Зноў душу бударажыць загадка: як сярод гэтага шуму, бруду, бездарожжа скрозь па будаўнічай пляцоўцы знаходзяцца такія ініцыятары, умельцы, вынаходнікі — здзяйсняльнікі тэхнічнага прагрэсу. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)