◎ *Паплаву́ха, паплэву́ха ’асака, якая расце вясной на лугах і балотах у вадзе’ (Шат.). Дэрыват ад поплаў з суф. ‑уха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́нны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і пеністы (у 1 знач.). Пеннае віно. Пенны вогнетушыцель. □ Параход, пакідаючы ззаду шырокую пенную паласу, ужо даплыў аж да павароту ракі. Краўчанка. Прыцямнела. Поплаў заліло пенным туманам. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
луг, сенажаць, сенакос / заліўны: поплаў
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
паплаве́ц, ‑лаўца, м.
Невялікі поплаў. Давёўшы разору да прырэчнага паплаўца, [Міхась] гукнуў да Ніці: — Хопіць на сёння. Якімовіч. [Жанчына] спусцілася з падгнілага ганка на маленькі дворык, адгароджаны ад вялікага нізкай агароджай.. Скрозь была трава, мятліца — як паплавец які перад ганкам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ада, прыназ. з Р.
Разм. Тое, што і прыназ. «ад». Звычайна ужываецца ў спалучэннях «ада дня», «ада сну». Тым часам, здарэнні дзень ада дня несупынна ўскладняліся. Гартны. Хто прыносіць нам вясну, сонцам поплаў меціць, будзіць поле ада сну? Жаваранак, дзеці. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паглумі́ць, ‑глумлю, ‑глуміш, ‑глуміць; зак., каго-што.
Разм. Сапсаваць, зглуміць што‑н. [Трактарыст:] — То мо трэба было пачакаць? А то парэзалі, паглумілі поплаў... Місько. — А нашто ты [каваль] плугі паглуміў? — выразна прагуў голас. Чорны. Паглумілі маладую віку коні, уцякаючы да сёл. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сухадо́л, ‑у, м.
Бязводная лагчына, схіл, луг, якія атрымліваюць вільгаць толькі ад дажджавой або снегавой вады. І ўлетку, калі на сухадолах пабляклі ўжо фарбы, пойме, .. [крыніцы] вабіла вока веснавой свежасцю. Шамякін. Вагончык стаяў цяпер на мяжы залужскіх палёў і «Новага свету», над сухадолам, што спускаўся на прырэчны поплаў. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́кась ’леташняя няскошаная трава’ (Сл. ПЗБ), ’позняя асенняя трава’ (мядз., Нар. сл.), ’сенажаць дрэннай якасьці’ (Ян.), некось ’участак сенакосу, непрыдатны для касьбы; няскошаны ўчастак’ (ТС), пакош ’няскошаны луг, поплаў’ (пін., Нар. лекс.), нёкаш ’няскошаная трава’ (Сл. ПЗБ). З не і касіць; формы з канцавым ш хутчэй за ўсё са спалучэнняў някошаны луг, някошаная трава.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бель ’балоцісты луг, поплаў, нягразкае балота, забалочанае нізкае месца і г. д.’ (усх.-палес., паўн.-зах. бел., гл. Яшкін, Талстой, Геогр., 189–190), таксама бе́лька, польск. biel, biela, bielnik. Лічыцца, што гэта вытворнае ад bělъ ’белы’ (г. зн. першапачаткова ’балота, луг белаватага колеру’). Гл. Машынскі, Uwagi, 2–3; Талстой, Геогр., 189 (там і іншая літ-pa). Параўн. бе́лка 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павыганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
Выгнаць усіх, многіх або ўсё, многае. Павыганяць кароў на поплаў. Павыганяць свае нормы. □ Пракопіха павыганяла ўсіх з хаты і сама сышла: хай маладыя пагавораць на адзіноце. Лобан. [Лабановіч:] — Будзем глядзець на рэчы цвяроза — павыганяюць нас са школ. Колас. [Барадач:] — Быльн[і]к ды палын у рост чалавека на печышчах павыганяла. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)