пе́рхать несов., прост. пе́рхаць, пярха́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запе́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць перхаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́рханне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. перхаць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ке́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Хваравіта пакашліваць; перхаць 2. Люта збіў батрак тады пана Зыгмунта, аж.. ніяк не мог дацягнуць рукой да абвіслых вусоў і ўсё керхаў, керхаў... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пе́рга, пёрьга ’шалупінне (скуры)’, (лельч., стол., петрык., НА, 3), перга ’перхаць у жывёлы’ (петрык., ЛА, 1), пергоць, перга ’перхаць’ (ТС). Да пярга, перхаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́рхаць 1 ’хваравіта пакашліваць, перхаць’ (ТСБМ). Гукапераймальнае.
Ке́рхаць 2 ’пра малое дзіця, якое плача, голас падае, есці хоча’ (КЭС, лаг.). Магчыма, кантамінацыя кіркаць (гл.) і перхаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́рхаўка ’шалушэнне (скуры)’ (глыб., ЛА, 3; Сл. ПЗБ). З Ίιерх, перхавы (параўн. польск. pjerch ’перхаць на галаве’, каш. рёгх ’лішай’, рус. разам, перх ’тс’). Да перхаць! (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сусць ’перхаць’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Гл. паесць, пошасць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́рхаль ’мядовая раса’ (астрав., ЛА, 1), пэрхель ’падзь’ (астрав., Сл. ПЗБ). Відаць, звязана з перхаць ’кашляць’ (карэліц., Жыв. НС), што ўзыходзіць да імітатыўнага Трухай, гл. пырхаць, пу́рхаць, перхаць і пад., параўн. польск. pierzch ’луска, пыл’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́ршы мн. л. ’парша’ (Шат.; лях., Сл. ПЗБ), ’парша, шалуды’ (Байк. і Некр.), vперхаць’ (Юрч. СНЛ), сюды ж пархаты ’што мае паршу: вашывы, які чэшацца’, рус. дыял. перх ’перхаць’, польск. parchu каш. pjerx, н.-луж. parch ’кароста’, славен. дыял. pfh, параўн. таксама лац. porgō / porrigö ’струп, перхаць’. Першаснае значэнне ’тое, што сыплецца’, прадстаўленае ў роднасных порскаць / пырскаць ’кідаць, сыпаць, цярушыць’ (Мяркулава, Этимология–1970, 153. 154, 170). Вытворнае ад прасл. *рых‑ > *рьгх‑ > *pors‑, гл. перхаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)