сму́та, -ы, ДМ сму́це, ж.

1. Паўстанне, мяцеж (уст.).

Сеяць смуту.

2. Душэўнае замяшанне, хваляванне.

С. на сэрцы.

|| прым. сму́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абезгало́віць, -ло́ўлю, -ло́віш, -ло́віць; -ло́ўлены; зак.

1. Зняць, адсячы галаву каму-н.

2. перан., што. Пазбавіць кіраўніцтва, правадыра.

А. паўстанне.

|| незак. абезгало́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абезгало́ўліванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узбро́ены, -ая, -ае.

Які мае адносіны да барацьбы са зброяй у руках.

У. атрад.

Узброенае паўстанне.

Узброеныя сілы (армія, войскі). У. нейтралітэт (неўмяшанне ў вайну пры поўнай да яе гатоўнасці).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

баксёрскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да баксёра (у 1, 2 знач.). Баксёрскія пальчаткі. Баксёрскае паўстанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіпа́йскі, ‑ая, ‑ае.

Гіст. Які мае адносіны да сіпая, які належыць, уласцівы яму. Сіпайскае войска. Сіпайскае паўстанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узбунтава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.

1. Падняць бунт, паўстанне.

2. Прыйсці ў стан непакою, трывогі, узбударажыцца, усхвалявацца.

Ён узбунтаваўся, прачытаўшы такое.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца хвалямі, прыйсці ў рух.

Рака ўзбунтавалася.

|| незак. узбунто́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзекабры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Удзельнік рускага дваранскага рэвалюцыйнага руху, які выліўся 14 снежня 1825 г. ва ўзброенае паўстанне супроць самадзяржаўя і прыгоннага права.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падаві́ць, -даўлю́, -да́віш, -да́віць; -да́ўлены; зак., каго-што.

1. Сілай пакласці канец чаму-н., знішчыць, заглушыць.

П. паўстанне.

П. агонь праціўніка.

2. Раздушыць, перадавіць усё, многае ці ўсіх, многіх.

П. усіх жукоў.

|| незак. падаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1 знач.).

|| наз. падаўле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абезгало́віць, ‑лоўлю, ‑ловіш, ‑ловіць; зак., каго-што.

1. Зняць, адсячы галаву каму‑н.

2. перан. Пазбавіць што‑н. (рух, рэвалюцыю і пад.) яго правадыра, кіраўніцтва. Абезгаловіць паўстанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уціхамі́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. каго-што. Супакоіць, зменшыць сілу праяўлення чаго-н.

У. дзяцей.

У. злосць.

2. каго. Сілай супакоіць; задушыць (бунт, паўстанне і пад.).

У. бунтаўшчыкоў.

3. каго-што. Падпарадкаваць сваёй волі; утаймаваць.

У. стыхію.

У. раз’юшанага быка.

|| незак. уціхамі́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уціхамі́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)