побрести́ сов. пабрысці́; (потащиться) пацягну́цца; павалачы́ся; (поплестись) папле́сціся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Паталачы́цца ’пацягнуцца, пайсці, пасунуцца’ (Касп.), ’павалачыцца’ (нясв., Сл. ПЗБ). У выніку кантамінацыі з таўчыся і павалачыцца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паяндо́рыць ’пацягнуцца, пайсці’ (брасл., Сл. ПЗБ). Няясна. Сувязь з рус. чалябінск. ёндать ’швэндацца, хадзіць без справы’ з’яўляецца праблематычнай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

павалачы́цца, ‑лакуся, ‑лочышся, ‑лочыцца; зак.

1. Пацягнуцца па зямлі, падлозе і пад. Вяроўка ўпала і павалачылася па зямлі.

2. Разм. Пабадзяцца, павандраваць; пацягацца. Павалачыцца па свеце.

3. Разм. Пазаляцацца без сур’ёзных намераў. Павалачыцца за дзяўчынаю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыла́шчыцца, ‑лашчуся, ‑лашчышся, ‑лашчыцца; зак.

Праявіць ласку, пяшчоту да каго‑н.; з пяшчотай прыціснуцца, прыгарнуцца да каго‑, чаго‑н. Так выразна відаць былі зубчыкі лісця па цёмным небе, што хацелася пацягнуцца да іх рукой, дакрануцца да іх, прылашчыцца гарачай шчакой. Лынькоў. [Нэля:] — Да цябе ніколі прылашчыцца нельга. То ты на дзяжурства спяшаешся, то вапнай па самыя вушы заляпаны. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пахілі́цца, ‑хілюся, ‑хілішся, ‑хіліцца; зак.

1. Нахіліцца, нагнуцца. Над вадою адзінютка Нахілілася вярбіна. Колас. Націнне бульбы завяла, нахілілася ў барозны, якія глыбокімі шрамамі выглядаюць на гладкім.. полі... Чарот. // Нагнуць верхнюю частку тулава (пра чалавека). Віднелася збоку глыбокая варонка. А каля варонкі пахіліўся салдат. Грамовіч. Хаім Крокес абярнуўся назад і пахіліўся да Вінцуся Шавеля. Гартны.

2. Пакасіцца, нахіліцца ўбок. Слуп.. амаль напалову згніў і пахіліўся набок. М. Ткачоў. Агароджа двара нахілілася, і там-сям бялелі ў ёй свежыя дошкі. Ракітны. Старасвецкі драўляны домік з амшэлай гонтавай страхою, дажываючы век, абапёрся на чатыры драўляныя калоны, якія з усім домікам пахіліліся ўперад. Пестрак.

3. перан. Адчуць прыхільнасць, пацягнуцца да каго‑, чаго‑н. Мы ўсе былі закаханыя ў Таню. І ўсе адносіліся да яе, як рыцары. Не прыставалі, не надакучалі сваімі прызнаннямі. Па маўклівай згодзе мы чакалі, да каго з нас пахіліцца яна сама. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сяга́ць ’ісці, рухацца’, ’прасцірацца, даходзіць да якой-небудзь мяжы, узроўню і пад.’ (ТСБМ), ’працягваць руку, каб што-небудзь узяць’ (Стан.), ’накіроўвацца’ (Сцяшк. Сл.), сіга́ць ’імкнуцца, жадаць, дамагацца’ (Варл.), часцей з прыстаўкамі: дасяга́ць, прысяга́ць (гл. прысяга), ст.-бел. сѧгнути: сѧгнулъ рукою (Альтбаўэр). Укр. сяга́ти, сягну́ти ’даставаць, хапаць’, рус. сяга́ть, польск. sięgać ’дасягаць, выцягваць руку’, в.-луж. sahać ’даставаць; ісці вялікімі крокамі’, н.-луж. segaś ’выцягваць руку; даставаць, хапаць’, чэш. sahať ’тс’, славац. siahať ’даставаць, хапаць’, серб.-харв. се̏гнути се ’пацягнуцца, працягнуць руку’, славен. séči ’тс’, балг. пася́гам ’працягваю руку’, макед. сега ’сягаю’, ст.-слав. сѧгнѫти ’працягнуць руку’. Прасл. *sęgti, *sęgati роднаснае літ. sègti ’зашпільваць’, sagà ’засцежка, гузік’, sãgas ’пятля’, лат. segt ’пакрываць’, ст.-інд. sájati ’прылягае, прымыкае’, ст.-перс. frahanjati ’вешае’, ірл. suanem ’канат’; да і.-е. *seg‑, *seng‑ ’вязаць, злучаць, датыкацца’; гл. Траўтман, 252; Покарны, 887; Фасмер, 3, 825; Скок, 3, 214; Шустар-Шэўц, 1264; Борысь, 547; супраць сувязі з літ. siekti ’сягаць, дасягаць’, síeknis ’сажань’ Міклашыч, 291; Махэк₂, 535, таксама Бязлай (3, 221) па фанетычных прычынах; гл. яшчэ ЕСУМ, 5, 495–496; Анікін (Этимология–1983, 48 і наст.) звязвае славянскае слова з герм. *sinkʷan, (параўн. гоц. sagqjan, ст.-в.-ням. senken, ст.-сакс. sincan і г. д.), у семантычным радзе яшчэ ёсць значэнні ’апускацца, асядаць; тануць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пойти́ сов.

1. пайсці́;

2. (о транспорте) пайсці́;

по́езд пошёл цягні́к пайшо́ў;

3. (поплыть) пайсці́, паплы́сці, паплы́ць;

лёд пошёл лёд пайшо́ў;

парохо́д пошёл парахо́д пайшо́ў (паплы́ў);

4. (сдвинуться с места) пайсці́, пасу́нуцца;

5. (устремиться на приманку) пача́ць бра́цца, пайсці́;

6. (вдвинуться внутрь) пале́зці;

7. (потянуться — о лесе, дороге и т. п.) пайсці́, пацягну́цца;

8. (оказаться к лицу) падысці́; стаць да тва́ру;

9. (начать) пача́ць; (начаться) пача́цца; (приняться) узя́цца;

пойду́т спо́рить — конца́ не ви́дно пачну́ць (во́зьмуцца) спрача́цца — канца́ не віда́ць;

и пошёл, и пошёл брани́ть і дава́й, і дава́й (і пача́ў, і пача́ў) ла́яць;

◊

пошла́ писа́ть губе́рния пайшла́ піса́ць губе́рня;

ко́ли на то пошло́ калі́ на то́е пайшло́;

пошло́ к тому́ пайшло́ на то́е;

пошёл! (в знач. «трогай») паганя́й!, гайда́!; см. идти́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)