скро́іць, скро́ю, скро́іш, скро́іць; скро́ены; зак., што.
1. гл. кроіць.
2. Кроячы, зрасходаваць што-н.
С. увесь паркаль.
|| незак. скро́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Прэ́каль ’паркаль’, прэкалёвый ’зроблены з паркалю, паркалёвы’ (Бяльк.). Да паркаль (гл.); відаць, з пераасэнсаваннем пачатку зыходнай формы паркаль (< польск. perkal) як прыстаўкі прэ‑ (атаясамленай з польск. prze‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карту́на, карту́н ’баваўняная тканіна, паркаль’ (ТСБМ). Запазычанне з польск. kartun ’паркаль’, якое з прус.-ням. kartun з неарганічным r (адсюль таксама літ. kartũnas (Фрэнкель, 225; Булыка, Запазыч., 142).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кісія́ ’паркаль’ (Бяльк.). Гл. кісяя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Канволь ’паркаль з атласнымі палосачкамі’ (ветк., Мат. Гом.). Відавочна, з ням. Kammvolle ’часаная воўна’, што не звязваецца семантычна. Магчыма, недакладна запісана значэнне ў інфарматара або гэта семантычны перанос: паркаль вырабляецца таксама з часанай бавоўны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кісе́йка ’паркалёвая хустка’ (Ян.), ’паркаль’ (Бяльк.). Гл. кісяя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́ркаль ’лёгкая баваўняная тканіна, паркаль’ (бых., Янк. Мат.), пэркыль ’тс’ (Бяльк.). Па фанетычных прычынах (акцэнтуацыя), відаць, запазычана з польск. perkał ’тс’ (< ням. perkal або франц. percale з англ. percale, што, магчыма, з перс. pärgala ’ануча’, Банькоўскі, 2, 530). Параўн. паркаль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кісяя́ ’паркаль’, рус. кисея, якое, магчыма, з тур. käsi ’раскроеная матэрыя’ (Фасмер, 2, 239).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пары́ск ’паркаль; (паркалёвая) хустка’, парыскаем ’паркалёвы’ (Мат. Гом.). Няясна. Ці не звязана з польск. paryski ’парыжскі’ < Parys ’Парыж’, адкуль маглі прывозіць тканіну.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сі́тцавы ‘паркалёвы’ (Бяльк.), сі́тцы ‘паркалі’ (Касп.), сі́цец ‘паркаль’ (Бяльк., Ян., Сцяшк.). Запазычанне з рус. си́тец, си́тцевый, якое з нідэр. sits ‘тс’; апошняе ўзыходзіць да хіндзі chît, chîn або бенгалі chits, ст.-інд. citrás ‘стракаты’ (Фасмер, 3, 628; Праабражэнскі, 2, 290).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)