лакамабі́ль, ‑я, м.

Паравая перасоўная або стацыянарная ўстаноўка, якая прыводзіць у рух розныя машыны; паравік. Бадзёра і рупліва тахкае лакамабіль калгаснай электрастанцыі. Брыль. Лакамабіль быў ужо зношаны, старое маркі, адрамантаваць яго было нялёгка. Чарнышэвіч.

[Фр. locomibile ад лац. locus — месца і mobilis — рухомы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парово́й​I паравы́;

парово́е отопле́ние параво́е ацяпле́нне;

парово́й дви́гатель техн. паравы́ рухаві́к;

парова́я котле́та парава́я катле́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тандэ́м, ‑а, м.

1. Спец. Парадак размяшчэння аднародных машын або іх частак у агрэгаце на адной восі, лініі.

2. Паравая машына з падобным размяшчэннем рабочых цыліндраў.

3. Двухмесны двухколы веласіпед, у якім сёдлы размешчаны адно за другім.

[Англ. tandem.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

машы́на, -ы, мн. -ы, -шы́н, ж.

1. Механізм або сукупнасць механізмаў, што выконваюць пэўную работу, ператвараючы адзін від энергіі ў другі.

Паравая м.

Вязальная м.

2. перан. Аб арганізацыі, асобе, якая дзейнічае падобна механізму бесперабойна і дакладна; сістэма.

Ваенная м.

3. Тое, што і аўтамабіль.

Легкавая м.

|| прым. машы́нны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

М. парк.

М. пераклад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

па́ра², -ы, ж.

1. Рэчыва ў газападобным стане, якое ўтвараецца з вадкасці пры яе награванні, выпарэнні.

З чыгуна ішла п.

Параход стаіць пад парай (гатовы ў любы момант адправіцца).

2. Моцна нагрэтае вільготнае паветра.

П. касцей не ломіць (прыказка).

|| прым. паравы́, -а́я, -о́е.

П. кацёл (для атрымання пары). Паравая машына (якая прыводзіцца ў рух парай). Паравое ацяпленне (якое выкарыстоўвае цяпло пары). Паравыя катлеты (прыгатаваныя на пары).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

машы́на ж., в разн. знач. маши́на;

парава́я м. — парова́я маши́на;

лічы́льная м. — счётная маши́на;

дзяржа́ўная м. — госуда́рственная маши́на;

легкава́я м. — легкова́я маши́на

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

турбі́на, ‑ы, ж.

Рухавік, які ператварае кінетычную энергію вады, пары, газу ў механічную работу. Газавая турбіна. Паравая турбіна. □ Неяк нечакана змоўкла вёска, не чуваць было ні галасоў, ні шуму машын, толькі на рэчцы глуха грукала турбіна і шумела вада. Шамякін. Стары ўспомніў дзень, калі турбіна загула. Вялюгін.

[Фр. turbine.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэнтрыфу́га, ‑і, ДМ ‑фузе, ж.

1. Машына для механічнага раздзелу сумесі на састаўныя часткі дзеяннем цэнтрабежных сіл. Працавала паравая машына высокага ціску на дзесяць конскіх сіл, што прыводзіла ў рух цэнтрыфугі. Караткевіч. Яшчэ я люблю круціць ручку цэнтрыфугі. Цікава глядзець, як цячэ з янтарных сотаў у вялізную бочку мёд. Ваданосаў.

2. Устаноўка для трэніроўкі пілотаў-касманаўтаў.

[Ням. Zentrifuge ад лац. centrum — цэнтр і fuga — бег.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ця́га, -і, ДМ ця́зе, ж.

1. Рухаючая сіла, пры дапамозе якой перамяшчаецца штон., а таксама крыніца такой сілы (жывёла, машына, электрычнасць).

Паравая ц.

Конная ц.

2. Рух газаў, дыму (звычайна ў топачных і вентыляцыйных канструкцыях), які выклікаецца рознасцю ціску.

Печ дыміць ад слабой цягі.

3. перан. Імкненне, прыхільнасць да каго-, чаго-н.

Ц. да навукі.

Неадольная ц.

4. Стрыжань, які перадае рух ад адной часткі механізма да другой (спец.).

Стрэлачная ц.

5. У архітэктуры: тынкавальны або каменны паясок, які падзяляе вонкавыя і ўнутраныя сцены, абрамляе столь і пано.

6. Шлюбны палёт самца слонкі ў пошуках самкі (спец.).

|| прым. ця́гавы, -ая, -ае (у 1 знач.).

Цягавая сіла.

Ц. электрарухавік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тя́га в разн. знач. ця́га, -гі ж.;

механи́ческая тя́га механі́чная ця́га;

электри́ческая тя́га электры́чная ця́га;

парова́я тя́га парава́я ця́га;

ко́нная тя́га ко́нная ця́га;

в печи́ си́льная тя́га у пе́чы мо́цная ця́га;

слу́жба тя́ги ж.-д. слу́жба ця́гі;

тя́га к нау́ке перен. ця́га да наву́кі;

◊

дать тя́гу даць ця́гу (дра́ла).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)