не́людзь, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Нелюдзімы, пануры чалавек.

2. пераважна мн. Вылюдкі, перараджэнцы, звяры.

Няўжо мы нелюдзі нейкія?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

схмурне́лы, -ая, -ае.

1. Пануры, хмурны.

С. твар дзяўчыны.

2. Пра надвор’е, неба і пад.: пахмурны.

Схмурнелае неба.

|| наз. схмурне́ласць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нелюдзі́мы, -ая, -ае.

1. Пануры, дзіклівы, які пазбягае людзей, аддае перавагу адзіноце.

Н. чалавек.

2. Бязлюдны, пустынны.

Н. лес.

|| наз. нелюдзі́масць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хма́рны, -ая, -ае.

1. Пакрыты хмарамі.

Хмарнае неба.

2. Пахмурны, хмурны.

Х. дзень.

3. перан. Пануры, сумны, невясёлы.

Х. настрой.

|| наз. хма́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нахму́раны, -ая, -ае.

1. Хмурны, пануры.

Н. твар.

2. перан. Пахмурны, змрочны, цёмны (аб прадметах і з’явах прыроды).

Нахмуранае неба.

|| наз. нахму́ранасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзікава́ты, -ая, -ае.

Трохі дзікі (у 2 і 5 знач.).

Характар у старога быў пануры, д.

Дзікавата (прысл.) паводзіць сябе.

|| наз. дзікава́тасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сыч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Начная птушка атрада совападобных.

2. перан. Маўклівы, пануры чалавек.

Сядзіць с. сычом.

|| прым. сычы́ны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Сычынае гняздо.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хму́рны, -ая, -ае.

1. Пахмурны, воблачны (пра неба, надвор’е і пад.).

Х. дзень.

Хмурная пара года.

2. перан. Сумны, пануры.

Гаспадар сядзеў х.

Х. настрой.

|| наз. хму́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бязмо́ўны, -ая, -ае.

1. Пазбаўлены магчымасці гаварыць.

Бязмоўная жывёліна.

2. Маўклівы, баязлівы, які не адважыцца слова сказаць.

Ён стаў пануры і б.

3. перан. Ціхі, напоўнены цішынёй.

Б. лес.

|| наз. бязмо́ўнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змро́чны, -ая, -ае.

1. Слаба асветлены, ахоплены змрокам.

З. яловы лес.

2. перан. Поўны цяжкіх пачуццяў, бязрадасны, пануры.

З. твар.

Змрочныя думкі.

Змрочныя прадчуванні.

3. перан. Цяжкі, беспрасветны.

Змрочныя гады зняволення.

|| наз. змро́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)