паме́шчыца, ‑ы, ж.

1. Жан. да памешчык.

2. Разм. Жонка памешчыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ме́сячына, ‑ы, ж.

Гіст. Натураплата, якую штомесяц выдаваў памешчык беззямельным прыгонным сялянам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыго́ннік, ‑а, м.

Памешчык, які карыстаўся прыгонным правам, меў прыгонных сялян. // Рэакцыянер, прыхільнік прыгону.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аракчэ́евец, ‑чаеўца, м.

Чыноўнік або памешчык, які праводзіў у сваім ведамстве сістэму і прыёмы Аракчэева; дэспат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыго́нны², -ая, -ае.

1. гл. прыгон².

2. Які адносіцца да грамадскага ладу, пры якім памешчык меў права на прымусовую працу, маёмасць і асобу, прымацаваных да зямлі і належачых яму сялян.

Прыгоннае права (грамадскі лад, заснаваны на такім праве памешчыка). Прыгонная гаспадарка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абша́рнік, ‑а, м.

Уладальнік вялікіх абшараў зямлі; памешчык. [Юліян Козіч] пачаў расказваць, які ладны кавалак зямлі адрэзалі яму ад масіваў былога абшарніка Едкі. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агра́рый, ‑я, ж.

Кніжн.

1. Буйны землеўладальнік, памешчык-абшарнік.

2. Член партыі буйных землеўладальнікаў, адной з найбольш рэакцыйных арганізацый у капіталістычных краінах.

[Ад лац. agrarius — зямельны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ме́сячына ’натураплата, якую штомесяц выдаваў памешчык беззямельным прыгонным сялянам’ (ТСБМ). Яшчэ ст.-рус. мѣсячина (X ст.), серб.-харв. mjesečina ’тс’. Да ме́сяц 1 (гл.) > ме́сячны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Магна́т ’буйны феадал, памешчык’, ’багач, буйны капіталіст’ (ТС, Касп.) паходзіць з польск. magnat, якое з с.-лац. magnātēs ’правадыры’, ’тыя, якія народжаны ў высокім саслоўі’ (параўн. Махэк₂, 347; Фасмер, 2, 356).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

магна́т, ‑а, М ‑наце, м.

Буйны феадал, памешчык у некаторых краінах Еўропы (пераважна ў ранейшай Польшчы і Венгрыі). // Багач, буйны капіталіст. Нафтавы магнат. □ Гонка ўзбраенняў прыносіць фантастычныя барышы магнатам капіталу. «ЛіМ».

[Ад лац. magnatus — знатны чалавек, вяльможа.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)