гэ́пнуць

‘ударыць каго-небудзь, што-небудзь; паваліцца’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. гэ́пну гэ́пнем
2-я ас. гэ́пнеш гэ́пнеце
3-я ас. гэ́пне гэ́пнуць
Прошлы час
м. гэ́пнуў гэ́пнулі
ж. гэ́пнула
н. гэ́пнула
Загадны лад
2-я ас. гэ́пні гэ́пніце
Дзеепрыслоўе
прош. час гэ́пнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ба́хнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак. (разм.).

1. Выцяцца, стукнуцца аб што-н.

Б. галавой аб вушак.

2. Паваліцца з шумам.

Б. на падлогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гру́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак. (разм.).

1. Стукнуцца аб што-н.

Г. патыліцай аб сцяну.

2. Зваліцца або паваліцца з грукатам, шумам.

Качарга грукнулася аб падлогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ма́ўнуць ’упасці, паваліцца’, ’ступіць нагой у што-н.’ (ігн., Сл. ПЗБ). Паводле Грынавяцкене і інш. (LKK, 16, 183), слова паходзіць з літ. mauti ’ляцець’, ’упасці, паваліцца’. Лаўчутэ (Балтызмы, 145) дадае значэнні літ. слова ’валіць, перакідвацца’, таму што ’паваліцца’ ў слоўніках літоўскай мовы не пададзена.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зары́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., каго-што (разм.).

Закапа́ць у падрыхтаваную яму, упадзіну і пад.

◊

Зарыць носам (зямлю) (разм.) — бегучы, паваліцца тварам на зямлю.

|| незак. зарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Валя́ць ’прымушаць паваліцца’ (БРС, Яруш.). Звязана з вал, валіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

опроки́нуться

1. перакулі́цца, абярну́цца;

2. (повалиться) павалі́цца, звалі́цца; (вывалиться) вы́валіцца; вы́куліцца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перакулі́цца, -кулю́ся, -ку́лішся, -ку́ліцца; зак. (разм.).

1. Перавярнуцца дном, нізам уверх ці паваліцца набок, на спіну, абярнуцца.

Павозка перакулілася.

2. цераз што. Перавярнуцца цераз галаву або перакуліцца цераз каго-, што-н.

П. цераз плот.

|| незак. пераку́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гры́мнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак.

1. гл. грымець.

2. Нечакана, раптоўна пачацца.

Грымнула вайна.

3. чым і без дап. 3 сілай ударыць, стукнуць.

Г. кулаком па стале.

Г. палена на падлогу.

4. 3 шумам, грукатам паваліцца, упасці.

Г. з лесвіцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ба́хнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм.

1. Ударыцца аб што‑н. Бахнуцца галавой аб вушак.

2. Паваліцца з шумам. Бахнуцца на падлогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)