засе́дзець сов., разг. засиде́ть;

му́хі ~дзелі акно́ — му́хи засиде́ли окно́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раствори́тьI сов.

1. (окно, дверь) расчыні́ць, мног. парасчыня́ць;

2. (циркуль) растулі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Лукошка ’кош, лубянка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’міса’ (Анік., Грыг.). Прымыкае да рус. моўнай тэрыторыі, параўн. рус. лукошко ’кошык з бяросты, лубянка’, ’кошык з лазы’, іркуцк. ’глыбокая міса’. Паводле Фасмера (2, 532), роднаснае да лукно (гл.). Словаўтваральная мадэль лук‑ошка: лукно, як рус. око‑шко: окно.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

распахну́ть сов.

1. (окно, дверь) расчыні́ць, мног. парасчыня́ць;

2. (одежду) расхіну́ць, мног. парасхіна́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

забира́тьII несов. (заделывать, заколачивать) забіва́ць; (загораживать) загаро́джваць;

забира́ть окно́ до́сками забіва́ць акно́ до́шкамі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зачыня́ць несов. (дверь, окно, шкатулку и т.п.) закрыва́ть, затворя́ть; запира́ть; захло́пывать; см. зачыні́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Акно́1 (БРС, Касп.), вакно (Нас.), акно ’акно, вока’ (Дабр.), ст.-рус. окъно, рус. окно, укр. вікно, польск. okno, чэш. okno, славац. okno, в.-луж. wokno, н.-луж. hokno, серб.-харв. о̀кно (RHSJ, 8, 821), макед. окно. Хутчэй за ўсё прасл. okno — архаічны прыметнік на ‑no, утвораны ад назоўніка око. Гл. Мерынгер, IF, 16, 125–126, які прыводзіць іншыя індаеўрапейскія прыклады ўтварэння назвы акна ад назвы вока. Фактычна, калі выключыць няўстойлівыя метафары, толькі ў германскіх і славянскіх мовах акно называлася словам, вытворным ад вока (Бак., 469–470). Магчыма, прасл. okno ўзнікла як калька з гоц. augadaúrō (= ’вочныя дзверы’). Прасл. *okna dvьrь з наступным спрашчэннем і вызначэннем родавага паказчыка па зыходнаму назоўніку.

Акно́2 ’глыбокае месца ў балотных крыніцах, азёрах’ (КЭС), окна сольныя салёныя азёры’ (Гарб.), вокнішча ’небяспечнае месца ў возеры ці рацэ, што зацягвае ў глыбіню’ (Нас.). Рус. арх. окно ’глыбокае месца ў возеры’, укр. вікно, серб.-харв. о̀кно ’месца на багнах, якое не зарастае і не замярзае’. Усе гэтыя словы звязаны з прасл. oko ’глыбокае месца ў вадзе’ (гл. Безлай, SR, 5–8, 140–141; Ісачанка, Зб. Младэнаву, 313). Параўн. славац. morské oko, серб.-харв. о̏ко ’глыбокае месца ў вадзе’ і літ. ãkis, akatė̃ ’возера, палонка’. Гэта яшчэ балта-славянскае слова Махэк₂ (411–412) звязвае з лац. aqua ’вада’ і іншымі роднаснымі індаеўрапейскімі лексемамі. Не менш верагоднай застаецца сувязь з прасл. oko ’вока’. Параўн. арм. akn дзірка’, ст.-грэч. ὀπή ’адтуліна’ (Покарны, 775–777).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

полуоткры́ть сов., разг.

1. (дверь, окно и т. п.) прачыні́ць;

2. (занавес, штору) прыадкры́ць;

3. (глаза) крыху́ расплю́шчыць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стуча́ться

1. (сталкиваться) разг. сту́кацца;

2. (в дверь, в окно) сту́каць;

стуча́ться в откры́тую дверь сту́каць у адчы́неныя дзве́ры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прычыня́ць I несов. причиня́ть; доставля́ть; наноси́ть; см. прычыні́ць I

прычыня́ць II несов. (дверь, окно и т.п.) прикрыва́ть, притворя́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)