тараба́ршчына, ‑ы, ж.
Разм. Што‑н. сказанае або напісанае ўскладнена, няясна; твор, выказванне, пазбаўленыя глыбокага сэнсу. [Буднік:] — Мне .. [Ягупла] не падабаецца і не падабаюцца ягоныя вершы. Сухія яны задужа і крыклівыя. Тарабаршчына, а не паэзія. Галавач. // Агульнае незразумелае гаварэнне, гоман. Злітным грамавым гудам вісела над Сілцамі кірмашовая тарабаршчына. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэчаі́снасць, ‑і, ж.
1. Тое, што сапраўды існуе; рэальнасць. Тое, аб чым Тапурыя марыў, стала рэчаіснасцю. Самуйлёнак. І гэтая школа, і гэтыя Быганы, аб якіх ён ніколі раней не чуў, уплятаюцца ў яго жыццё, уяўляюцца ў тых няясна прывабных тонах-абрысах, што такія прыгожыя здалёк, але ніколі не супадаюць з рэчаіснасцю. Колас.
2. Аб’ектыўныя ўмовы жыцця людзей. Наша савецкая рэчаіснасць. □ Творы Крапівы білі з гнеўнай сілай па панскай рэчаіснасці. Таўлай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
які́сьці, якаясьці, якоесьці; займ. неазначальны.
1. Ужываецца ў выпадках, калі цяжка вызначыць якасць, уласцівасць каго‑, чаго‑н.; азначае: невядома, няясна які. А ў садку гудуць чмялі і пчолы, І струны дзіўныя якіясьці звіняць. Глебка. Знайшоўся якісьці добры чалавек, нарабіў бабінай хатцы падпорак і абклаў яе прызбаю. Якімовіч.
2. Ужываецца пры характарыстыкі якіх‑н. адмоўных з’яў ці якасцей. Гэты ў мяне якімсьці сліняком гадуецца. У-у, ты, бесхрыбетны! — і Марцін грэў Станіслава па плячах кулаком. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цямні́ць, цямню, цемніш, цемніць; незак.
1. што. Рабіць цёмным або цямнейшым. Вячэрні змрок неўзаметку прабіраўся ў куткі хаты, паступова цямніў сцены, столь. Лынькоў. // перан. Рабіць змрочным, хмурным. Але амаль кожны раз думкі [Хадоські] цямніў Яўхімаў цень, і ў чулы жаль яе ліўся горкі струмень, вёў у душу супярэчлівасць, незмірымасць. Мележ.
2. Разм. Гаварыць няясна, блытана; скажаць сэнс чаго‑н. Была я сіратой і раптам маю бацьку — партызанскага камандзіра.. Маці, якая столькі цямніла з маім нараджэннем, прызнала гэты факт. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; -аны; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Бязладна пераплятацца (пра ніткі, валасы, дарогі і пад.).
Ніткі блытаюцца.
2. Чапляцца за што-н., заблытвацца.
Ногі блытаюцца ў траве.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Траціць яснасць, дакладнасць (пра думкі, словы і пад.).
Думкі пачалі б.
4. Рабіць, гаварыць няясна, недакладна; збівацца.
Б. ў адказе.
5. Пераходзіць з месца на месца; блукаць (разм.).
Б. па хатах.
6. Падтрымліваць сувязь з людзьмі, паводзіны якіх выклікаюць неадабрэнне (разм.).
Б. з дрэннай кампаніяй.
|| зак. заблы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; -аны (да 1—4 знач.), зблы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; -аны (да 1, 3, 4 і 6 знач.), пераблы́тацца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -аецца (да 1 і 3 знач.) і ублы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; -аны (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Нашаморыцца ’нахмарыцца’ (Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, ад гукапераймальнага шамору параўн. шаморхацца ’шамацець’, звязанага з шамрэць ’мігцець, няясна бачыцца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абсу́рыцца ’апарыцца’ (Касп.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Атэ́ўнік ’кацялок’ (Касп.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бацёха ’зацірка’ (Жд.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брэк ’спакой’ (Шат.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)