Суць ’сэнс’ (Бяльк.), су́тны ’існы, істотны’ (Некр. і Байк.), су́тнасць ’самае істотнае, асноўны сэнс’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Бяльк.), ст.-бел. суть ’яны ёсць’: што в нем суть (1432 г., Карскі, 2- 3, 473), дзеепрысл. ’будучы’: што ныне живи суть (1264 г.; Карскі 2-3, 472), дапаможны дзеяслоў быць у 3 ас. мн. л. цяп. часу: пошли суть были на воину (Скарына). Параўн. укр. суть ’сутнасць, асноўны сэнс’, су́тий ’сапраўдны’, рус. суть ’сутнасць, асноўны змест’, стараж.-рус. сутьство ’існасць, сутнасць, прырода’, што ўзніклі кніжным шляхам з формы 3 ас. мн. л. цяп. часу дзеяслова быти ’быць’, параўн. польск. są, чэш. jsou, ст.-чэш. jsù, славац. sú, в.-н.-луж. su, серб.-харв. су, јѐсу, славен. so, балг. са, макед. се, дыял. сет, ст.-слав. сѫть, роднасныя лац. sunt ’тс’ (Фасмер, 3, 812; ЕСУМ, 5, 485; Німчук, Давньорус., 15; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 348).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цяпе́р нареч.
1. тепе́рь, сейча́с, ны́не, в настоя́щее вре́мя;
ц. не той час — тепе́рь не то вре́мя;
2. (употребляется при обращении к новому объекту повествования, разговора) тепе́рь;
а ц. пачнём е́сці — а тепе́рь начнём есть;
а ц. по́йдзем у тэа́тр — а тепе́рь пойдём в теа́тр;
◊ не ц., дык у чацве́р — в ближа́йшем бу́дущем;
мялі́, Апана́с, твой ц. час — погов. мели́, Еме́ля, твоя́ неде́ля
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)