чащо́ба ж., обл. гушча́р, -ру́ м.; (дебри) не́тры, -раў ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́дра
1. не́тры, -раў ед. нет;
земны́е не́дра зямны́я не́тры;
разрабо́тка недр распрацо́ўка не́траў;
2. перен. не́тры, -раў ед. нет; (гуща) гу́шчы, -шчаў, ед. гу́шча, -шчы ж.; (глубина) глыбіня́, -ні́ ж.;
в не́драх Поле́сья у не́трах Пале́сся;
в не́драх души́ у глыбіні́ душы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Немарэ́ч ’непраходныя месцы, нетры’ (Гарэц.), немарэча ’гушчар лесу’ (Сцяшк. Сл.). Гл. немярэча ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ло́на, -а, н.
1. Улонне.
2. уст. Грудзі ці чэрава жанчыны як сімвал мацярынства.
Мацярынскае л.
3. перан., чаго. Нетры зямлі, вады.
4. перан. Тое, што з’яўляецца прытулкам, прыстанішчам для каго-, чаго-н.
◊
У лона чаго, у знач. прыназ. з Р (кніжн.) — у сферу якой-н. дзейнасці.
У лона царквы.
|| прым. ло́нны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Лоннае зрашчэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ветрабо́й, ‑ю, м., зб.
Сухое галлё, ламачча, збітае з дрэў ветрам. Парк зноў зрабіўся густы, — не парк, а нейкія нетры з лаўжамі і ветрабоем, з рэдкімі глухімі сцяжынкамі. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зана́дра ’каўнер, выраз у кашулі’ (Нас.). Са ст.-польск. zanadra (суч. zanadrze) ’пазуха’, дзе (як і ў славац. zaňadrie ’тс’) з za + nadr‑. Гл. нетры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нырцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак.
Разм. Тое, што і ныраць. Хлопцы ўлетку нырцавалі, выхваляючыся адзін перад адным, хто больш прабудзе пад вадою. Сабаленка. Цемра ў нетры нор нырцуе, Навагодні дзень ідзе. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спаконве́чны, ‑ая, ‑ае.
Які існуе спакон вякоў, спрадвечны; пастаянны. І гудок пралятаў над, глухім гарадком І ляцеў за раку ў спаконвечныя нетры. Зарыцкі. Вобраз вячэрняй зоркі — гэта ж і ёсць спаконвечны вобраз беларускай народнай песні. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трущо́ба
1. (труднопроходимое место) не́тры, -раў ед. нет; (чаща) гушча́р, -ру м.;
2. в др. знач. трушчо́ба, -бы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ *Няце́ча, нытэча ’густыя зараслі ў лесе, нетры’ (Клім.), параўн. укр. нетеч, нетеча ’стаячая вада, балота’, польск. nieciecz, nieciecza ’тс’, серб.-харв. не̏тека ’тс’. Паводле Талстога (Геогр., 181), з ne‑tek‑ja, гл. цячы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)