сінкрэты́чны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. Які мае адносіны да сінкрэтызму; складаецца з разнародных, нерасчлянёных элементаў. Сінкрэтычная рэлігія. □ У [абрадавай паэзіі].. слова, напеў ці танец былі злучаны ў адно сінкрэтычнае цэлае. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднагало́сы, ‑ая, ‑ае.
Напеў, які складаецца з адной мелодыі, які не суправаджаецца іншымі мелодыямі. Як тачанкі, са строкатам аднагалосым Па шляху праімчалі касілкі з гары... Аўрамчык. // Прызначаны для выканання адным голасам або адным інструментам. Аднагалосая песня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распе́ў, ‑спеву, м.
Працяжны напеў, мелодыя як характэрная рыса спеву. // Напеўнае вымаўленне (гаворка, чытанне). [Багдановіч] — чытае — глухім, нізкім распевам аб тых, хто ў цяжкі час выракся Айчыны, аб тых, што забылі, як можна пакутаваць за яе. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мелодыя, матыў, музыка, напеў, тон
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
міно́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мінору (у 1 знач.). Мінорны акорд. Мінорная гама. □ Наша тройка ціха павяла мінорны напеў папулярнай .. [у вайну] партызанскай песні. Пянкрат. І ў шчодрым музычным россыпу .. [Малышаў] улоўліваў толькі мінорныя адценні. Хадановіч.
2. перан. Разм. Сумны, журботны. Мінорны настрой. Мінорны тон верша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагу́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Чутка, размова; вестка. Па вёсцы паўзла няпэўная пагудка пра.. паход з бомбай. Асіпенка. Увогуле,.. людская пагудка ўбірала забастовачныя падзеі ў фарбы гераічнасці. Гартны.
2. Напеў, мелодыя, песня. Я для нівы пагудку зайграю, Каб радзіла спарней дабрын[ю]. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́игрыш
1. (напев) напе́ў, -пе́ву м.; (мелодия) мело́дыя, -дыі ж.; (мотив) маты́ў, -ты́ву м.;
2. (нарочитость в актёрской игре) на́йгрыш, -шу м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мелодыя ’напеў, матыў’, ’музыкальнасць, меладычнасць’ (ТСБМ), ст.-бел. мелодийный (XVII ст.) ’меладычны’, меледия ’мелодыя’ (XVII ст.) запазычаны са ст.-польск. melodyja, якое з с.-лац. melōdia < ст.-грэч. μελῳδία ’спосаб спявання’ < μέλος ’песня’ + ᾠδή ’спяванне’ (Булыка, Лекс. запазыч., 165; Фасмер, 2, 596). Памылкова Крукоўскі (Уплыў, 77) выводзіць бел. лексему з рус. мелодия ’тс’, якое запазычана са ст.-бел. ці ст.-польск. мовы (Мольнар, SSlav., 6, 1966, 208).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мело́дыя, ‑і, ж.
1. Заканамерная паслядоўнасць гукаў, якая ўтварае пэўнае музычнае адзінства; напеў, матыў. Павольная, поўная велічнай гармоніі мелодыя гучыць у зале. Мележ. Слоў яшчэ не было — нараджалася адна мелодыя, але за ёй павінны былі з’явіцца і словы. Хадкевіч. Над рэчкай плыла мелодыя нейкай вельмі знаёмай песні. Асіпенка.
2. Музыкальнасць, меладычнасць. Мелодыя верша. □ І заснеш пад мелодыю слоў Сном аратага — ціхім, шчаслівым. Будзеш сніць аб прасторах палёў, Аб сваіх пазалочаных нівах. Тарас.
[Ад грэч. melōdia — напеў, песня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напе́ць, ‑пяю, ‑пяеш, ‑пяе; ‑пяём, ‑пеяце; зак.
1. чаго. Спець многа чаго‑н. Вольны вецер напеў вольных песень табе, Бор зялёны ўзняў дружным гоманам, Сонца полымем вызвала к слаўнай сяўбе, Зоры веру ўлілі сілам зломаным. Купала.
2. што. Перадаць голасам. Напець матыў. Напець арыю.
3. што. Спець для гуказапісу (на плёнку, пласцінку і пад.). Напець пласцінку.
4. чаго і без дап. Разм. Нагаварыць, напляткарыць на каго‑н.
•••
Напець у вушы — тое, што і напець (у 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)