абсерва́цыя, ‑і, ж.
Кніжн. Агляд, назіранне. Рабіць абсервацыю берагоў з карабля.
[Лац. observatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саманазіра́нне, ‑я, н.
Назіранне за самім сабой, за станам свайго здароўя, за думкамі, пачуццямі і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пост¹, паста́, мн. пасты́, пасто́ў, м.
1. Асоба або група людзей, якія вядуць назіранне за чым-н. або ахоўваюць што-н.
Міліцэйскі п.
2. Месца, пункт, адкуль вядзецца назіранне, дзе знаходзіцца ахова.
Баявы п.
Памерці на пасту (перан.: пры выкананні абавязкаў).
3. Адказная пасада.
Заняць высокі п.
4. Месца, у якім сканцэнтравана кіраванне рознымі тэхнічнымі сродкамі, сігналамі.
Цэнтральны п.
|| прым. паставы́, -а́я, -о́е (да 1, 2 і 4 знач.).
Паставая будка.
Паставая служба.
Паставая ведамасць (службовы дакумент каравула).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кантро́ль, -ю, м.
1. Праверка, а таксама назіранне з мэтай праверкі.
К. за якасцю прадукцыі.
Грамадскі к.
Дзяржаўны к.
2. зб. Кантралёры.
На маршруце працуе к.
|| прым. кантро́льны, -ая, -ае.
К. пост.
Кантрольная работа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эмпіры́я, ‑і, ж.
Кніжн.
1. Чалавечы вопыт, успрыманне знешняга свету органамі пачуццяў.
2. Назіранне ў натуральных умовах у адрозненне ад эксперыменту.
[Ад грэч. empeiría — вопыт.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слеже́ние сачэ́нне, -ння ср., назіра́нне, -ння ср.;
ста́нция слеже́ния ста́нцыя сачэ́ння (назіра́ння).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
індыка́тар, -а і -у, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. -а. Прыбор для вымярэння фізічных велічынь, адлюстравання ходу працэсаў або стану аб’екта, за якім вядзецца назіранне.
Візуальны і.
Акустычны і.
2. -у. Рэчыва, якое з’яўляецца хімічным рэактывам.
І. кіслых рэакцый.
|| прым. індыка́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
присмо́тр м. нагля́д, -ду м., до́гляд, -ду м., дагля́д, -ду м., назіра́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абсерва́цыя ’назіранне’ < лац. observatio праз польскае пасрэдніцтва. Польск. obserwacja пранікла ў беларускую мову ў XV–XVII стст. Не выключаны таксама непасрэдны лацінскі ўплыў. Параўн. ст.-бел. обсервовати ’захоўваць, прытрымлівацца’ (Булыка, Запазыч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нагля́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Назіранне за кім‑, чым‑н. для аховы, кантролю, вывучэння і г. д. Тайны нагляд. Знаходзіцца пад наглядам дактароў. □ Савет узяў пад нагляд работу сталовых, дзіцячых садоў. Карпаў. Усе зубры знаходзіліся пад сталым навуковым наглядам. В. Вольскі.
2. Догляд, клопат. Хлопчык у такім узросце, калі яму патрэбен асаблівы нагляд. Асіпенка.
3. з азначэннем. Група асоб, якая ажыццяўляе назіранне з мэтай аховы, кантролю і г. д. Тэхнічны нагляд. Санітарны нагляд. Апякунскі нагляд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)